پیامبر بزرگ اسلام(ع) می‌فرماید: زبان قاضی میان دو شعلة آتش است تا اینکه میان مردم حکم کند. که چنانچه عادلانه حکم کند، به‌سوی بهشت و اگر به ناحق حکم کند، به‌سوی جهنم رهسپار می‌گردد.[1] از این کلام گهربار استفاده می‌شود که اسلام برای امر قضا اهمیت ویژه قائل است و پست قضاوت را از مشاغل بسیار حساس و مهم جامعة اسلامی می‌داند.
امام صادق(ع) می‌فرمایند: قضات چهار گروه هستند؛ سه گروه در آتش هستند و تنها یک گروه اهل نجات و در بهشت هستند، اما آن سه گروهی که در جهنم هستند عبارتند از: اول؛ شخصی که با علم و اطلاع به ستم و ناحق حکم کند، دوم؛ کسی که بدون علم و اطلاع به ستم حکم کند، سوم؛ قاضی‌ای که بدون علم، به حق حکم
کند، و اما گروهی که اهل نجات و بهشتند: کسانی هستند که با علم و اطلاع به حق داوری کنند؛[2] و دیگر از روایات؛[3] و شیخ صدوق توصیه به اجتناب از پرداختن به قضاوت می‌نماید و از قضاوت به‌عنوان یکی از سخت‌ترین منازل دین یاد می‌کند.[4]
خداوند منان در قرآن داوران و کسانی را که بر غیر ما انزل الله قضاوت می‌نمایند مصداق ظالم،[5] فاسق[6] و کافر[7] معرفی می‌نماید.[8]،سرفصل های دیگری مانند:پرداختن به امر قضا،اجرت گرفتن و... جای طرح داشت که از حوصله این کوتاه سخن خارج می شد.
خدایم را شکر وسپاس می‌گویم که به این کمین توفیق مطالعه و تطبیق این اثر ارزشمند و فخیم را عنایت فرمود، نظر به اینکه امر قضا در دین مبین اسلام از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و دارای جایگاه ویژه‌ای می‌باشد. در این مجموعه استفتائاتی در مورد قانون مجازات اسلامی، حدود، قصاص، دیات، تعزیرات،
آیین دادرسی مدنی و کیفری که بیشتر مورد ابتلای عموم مردم و محاکم قضایی است و به‌صورت کاربردی مطرح شده است گردآوری شده است، بدان امید که مورد استفادۀ عموم مراجعین محترم به این اثر گران‌سنگ قرار گیرد.
در پایان از تمام دوستانی که در تنظیم این اثر ارزشمند، صمیمانه همکاری نموده‌اند، مخصوصاً آیت‌الله‌زاده معظم، حضرت حجة‌الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ محمدحسن صافی ـ حفظه الله تعالی ـ که در تمام مراحل تنظیم و تدوین، مساعدت و ارشاد نمودند، تشکر و قدردانی می‌شود.
اللهم وفقنا لما تحب وترضی
ولا تجعلنا من الذین یحسبون انهم یحسنون صنعا
واهدنا الی السداد فانک خیر موفق و هاد
هشتم ربیع‌الثانی 1437
دفتر تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی‌دام‌ظله‌الشریف
[1] . طوسی، تهذیب الاحکام، ج6، ص292.
[2] . کلینی، الکافی، ج7، ص407؛ صدوق، کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص4.
[3] . مفید، المقنعه، ص722. «وَ رَوَى عَنِ النَّبِیِّ أَنَّهُ قَالَ: مَنْ جُعِلَ قَاضِیاً فَقَدْ ذُبِحَ بِغَیْرِ سِكِّینٍ».
[4] . صدوق، المقنع، ص395.
[5] . مائده، 45.
[6] . مائده، 47.
[7] . مائده، 44. وَمَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِما أَنْزَلَ اللّهُ فَأُولئِکَ هُمُ الْکافِرُونَ؛
[8] . مفید، المقنعه، ص722؛ ابن‌براج طرابلسی، المهذب، ج2، ص590.