س170. در سرقت اتومبیل‌ها که مالکان وسایل نقلیه تمهیدات لازم در جهت نگهداری و حفاظت اتومبیل خود انجام می‌دهند و وسایل نقلیه مذکور را در اماکن عمومی که عموم نگهداری می‌نمایند پارک می‌کنند و سارقان با بریدن قفل و زنجیر و قفل پدال و از کار انداختن دزدگیر و شکستن شیشه و تخریب درب اتومبیل یا استفاده از شگردهای خاص در باز کردن قفل درب اتومبیل (شاه کلید یا یک سر نمودن سیم‌های سویچ ماشین) اقدام به سرقت اتومبیل می‌کنند، بفرمایید:
1. آیا با توجه به موارد فوق‌الذکر، چنین سرقتی، هتک حرز محسوب می‌شود تا با وجود سایر شرایط موجب ثبوت حدّ شرعی باشد یا خیر؟
2. در فرض فوق، یعنی سؤال درباره سرقت موتورسیکلت مطرح می‌شود که مالک، موتور را به اقدامات و تمهیدات لازم مانند قفل و زنجیر مجهّز می‌کنند و در محلّ‌هایی که عموم، موتورسیکلت‌هایشان را نگهداری می‌کنند، پارک می‌کنند و سارق با بریدن قفل، اقدام به سرقت می‌کند. آیا علی‌رغم اینکه موتورسیکلت در پارکینگ محصور نگهداری نشده است، چنین سرقتی هتک حرز و موجب ثبوت حدّ سرقت است؟
ج1و2. در فرض سؤال، صدق سرقت از حرز در هر دو مورد مشکل است و بنابراین اجرای حدّ جایز نیست. والله العالم
س171. آیا در تحقّق سرقت، قصد تملّک مال مسروقه نیز شرط است؟ مثلاً فردی اتومبیل دیگری را برباید و آن را در درّه سرازیر کند یا آتش بزند نه اینکه آن را تحت مالکیت خود در آورد. در این موارد، آیا سرقت محقّق شده است؟
ج. قصد تملّک از شرایط اجرای حدّ نیست بنابراین در مفروض سؤال هم حدّ جاری می‌شود. والله العالم
س172. شخصی به مغازه دوستش که تقریباً روزی یک مرتبه مراجعه می‌کند، مراجعه نمود و بر سبیل اتفاق چشمش به کتابی می‌افتد که نوشته شده کتاب آیت‌الله ... و عکس آن عالم بزرگوار نیز روی کتاب بوده است. این شخص کتاب را بدون اجازه بر می‌دارد و نگاه می‌کند. صاحب مغازه به این شخص می‌گوید این عمل شما یک سرقت و دزدی می‌باشد و شخص مذکور ناراحت می‌شود و در جواب می‌گوید این حرف شما تهمت می‌باشد، لطفاً ارشاد فرمایید؟
ج. عمل مذکور، سرقت محسوب نیست، البته تصرّف در مال غیر بدون اذن صریح مالک و یا اذن فحوی و شاهد حال جایز نیست. والله العالم
س173. سارقی محکوم به پرداخت قیمت مال مسروق شده، آیا باید قیمت دولتی آن جنس تقویم شود یا قیمت بازار آزاد آن؟ (خصوصاً وقتی که تفاوت فاحش است.)
ج. در فرض سؤال، چنانچه مال مسروق مثلی باشد و تهیه مثل آن مقدور نباشد، باید به قیمت روز اداء و نرخ بازار آزاد داده شود و اگر قیمی بوده، به نرخ آزاد و بالاترین قیمت از زمان سرقت تا زمان تلف عین داده شود. والله العالم
س174. آیا سرقت مخفیانه آب، برق (اتّصال سیم به شبکه برق شهری به طور غیر قانونی) یا گاز از شبکه لوله‌کشی شهری با داشتن سایر شرایط، قطع ید دارد؟
ج. در مورد سؤال، قطع ید ندارد. والله العالم
س175. در صورتی که مستحق‌النفقه از اموال کسی که نفقه‌اش بر او واجب است سرقت کند:
1. اگر مستحق‌النفقه با قصد استیفای نفقه به مقدار حاجت یا بیش از آن برای خود یا بقیه افراد واجب‌النفقه از اموال فردی که نفقه بر او واجب است سرقت نماید، آیا حکم سرقت حدی جاری است؟ (اعم از اینکه شخص، ممتنع از پرداخت نفقه باشد یا نباشد.)
2. اگر مستحق‌النفقه با قصد سرقت به مقدار حاجت یا بیش از آن برای خود یا دیگر افراد واجب‌النفقه از اموال کسی که نفقه‌اش بر او واجب است سرقت کند، آیا حکم سرقت حدّی جاری است؟ (چه اینکه شخص، ممتنع از پرداخت نفقه باشد چه نباشد.)
ج1و2. در فرض سؤال، چنانچه فردی که بر او نفقه واجب است از ادای آن امتناع نماید به مقدار نفقه، صدق سرقتی که موجب حد باشد مشکل است و نسبت به زاید بر نفقه اگر جداگانه سرقت کرده باشد، احکام سرقت بر آن مترتب است ولی اگر جداگانه سرقت نکرده بلکه آنچه برای نفقه سرقت کرده زاید بر نفقه بوده، ترتب حد سرقت بر آن مشکل است و در احکام مذکوره فرقی بین صورت 1 و 2 نیست. والله العالم
3. در هر یک از فروض فوق‌الذکر، در صورتی که سرقت موجب حد نگردد، آیا تعزیر جاری است؟
ج. اگر عمل را بدون مجوز شرعی انجام داده باشد، تعزیر می‌شود. والله العالم
س176. اگر مالی دو حرز داشته باشد و سارق آن مال را از یک حرز خارج کند و در حرز دوّم دستگیر شود، آیا چنین سرقتی، سرقت حدّی محسوب می‌گردد؟ مثلاً اموالی را که در گاوصندوق منزلی است، از گاوصندوق خارج کند ولی در حیاط منزل دستگیر شود، آیا ربودن از حرز صدق می‌کند؟
ج. در فرض سؤال بلی، سرقت از حرز محسوب می‌شود. والله العالم
س177. همان‌طور که مستحضر می‌باشید یکی از شرایط اجرای سرقت حدی این است که صاحب مال، مال را در حرز قرار داده باشد. بفرمایید:
1. اگر فرزند، دوست، همسایه، اجیر یا شخص دیگری با اطلاع یا بدون اطلاع صاحب مال، مال را در حرز قرار دهد، آیا ربودن این مال با وجود دیگر شرایط سرقت حدّی محسوب می‌گردد؟
2. اگر مال بدون اطلاع و دخالت مالک در حرز قرار گیرد و ربوده شود، با وجود شرایط دیگر، حکم سرقت حدّی دارد؟ مثلاً حیوانی بدون اطلاع مالک به طویله برود و درب طویله بسته شود، اگر این حیوان ربوده شود آیا سرقت حدّی محسوب می‌شود یا مثلاً مالی را فردی پیدا کند و در حرز بگذارد و این مال ربوده شود، چه حکمی دارد؟
3. اگر صاحب مال، آن را در حرز نگذاشته باشد و راضی به حرز نباشد و مال ربوده شود، آیا حدّ قطع با وجود سایر شرایط جاری می‌گردد؟
ج. در فرض (1 و2) سرقت از حرز محسوب است و احکام آن مترتّب است و در فرض (3) نیز چنانچه مال در حرز بوده، احکام سرقت از حرز بر آن مترتّب است. والله العالم
س178. در مورد ربودن منافع و حق بفرمایید؟
1. آیا ربودن منافع، سرقت است و مشمول مجازات می‌گردد؟ مثلاً فردی اتومبیل اجاره‌ای را در حرز قرار دهد و دیگری آن را برباید، اگر مالک اتومبیل شکایت نکند، آیا مستأجر حق شکایت و مطالبه مال مسروقه را دارد؟ (به جهت اینکه منافع متعلّق به او به سرقت رفته است)
2. آیا ربودن حقّ، سرقت محسوب می‌گردد و مشمول مجازات می‌گردد؟ مثلاً فرد الف، از فرد «ب» تلفن همراهی اجاره می‌کند تا در یک ماه از آن استفاده کند و قیمت اجاره، ده هزار تومان است. فرد (ج) این فایده را از فرد «الف» برباید بدون قصد سرقت عین (تلفن همراه) و فرد (ج) خواسته یک ماه از آن استفاده کند و بعد از یک ماه آن را به صاحبش بر می‌گرداند. آیا این عمل فرد (ج)، سرقت حقّ مستأجر به حساب نمی‌آید؟ و آیا مجازات ندارد؟
ج. در صورتی که مالک، سارق را قبل از مراجعه به حاکم عفو کند و از او شاکی نباشد، حدّ قطع اجرا نمی‌شود ولی سارق مرتکب خلاف شرع شده و حاکم شرع جامع الشرایط می‌تواند او را تعزیر نماید البته در مورد (1) سارق ضامن اجرت‌المثل منافع
مدت اجاره برای مستأجر است البته اگر مدّت اجاره تمام نشده باشد مستأجر حقّ دارد عین مستاجره را به شکایت و غیره جهت استفاده از منافع آن در مدّت باقیمانده پس بگیرد. والله العالم
س179. مستحضر می‌باشید که یکی از شرایط تحقّق سرقت حدّی، بودن مال مسروقه به حدّ نصاب می‌باشد. این ابهام وجود دارد که ملاک در رسیدن مال مسروقه به حدّ نصاب، چه زمانی است؟ زمان تصرّف و وضع ید بر مال است یا زمان خروج آن از حرز؟ (توضیح اینکه ممکن است قیمت مالی در حال سرقت به اندازه نصاب باشد ولی سارق پیش از بیرون آوردن مال از حرز کاری کند که باعث کاهش یا کاستن قیمت آن شود به طوری که قیمت آن کمتر از حدّ نصاب شود مانند اینکه مال مسروقه پارچه یا لباس یا تابلوی نقاشی باشد که حین سرقت آسیبی ببیند و از قیمت آن کم شود.)
ج. احتیاط در فرض سؤال، ملاک قرار دادن زمان اخراج از حرز است. والله العالم
س180. آیا بین حالتی که ایجاد نقص و کاستن قیمت مال پیش از بیرون بردن آن از حرز، عمدی باشد و حالتی که پیدا شدن نقص و کاهش قیمت به طور غیر عمدی باشد، تفاوتی هست؟
ج. احتیاطاً تفاوت گذاشته نشود هرچند الحاق صورت عمد و به‌قصد فرار از سرقت به صورت بودن در حدّ نصاب بی‌وجه نیست ولی از باب (تدرأ الحدود بالشبهات) مراعات احتیاط و ترک اجرای حدّ و اکتفا به تعزیر ترک نشود. والله العالم
س181. با توجه به اینکه یکی از شرایط حدّ سرقت، عدم اضطرار است، بفرمایید؟
1. آیا لازم است بین سرقتی که بر اثر اضطرار ارتکاب می‌شود و رفع ضرورت، رابطه مستقیم وجود داشته باشد؟ به عبارتی آیا لازم است فعل مجرمانه مستقیماً اضطرار و ضرورت را برطرف کند؟ مثلاً اگر فردی مضطرّ به غذاست کالایی را می‌رباید تا با فروشش غذا تهیه نماید یا کسی مضطرّ به لباس است و کالایی را می‌رباید تا با فروش آن لباس تهیه نماید. آیا وی مشمول حکم اضطرار می‌شود؟ یا اضطرار تنها در صورتی عامل رفع مجازات است که مضطرّ برای رفع گرسنگی چیز خوردنی را برباید یا برای دفع سرما پوشیدنی را برباید؟
2. در فرض فوق، آیا میان حالتی که امکان سرقت کالای مورد نیاز یا کالای دیگر جهت فروش و تهیه کالای مورد نیاز یکسان باشد و حالتی که یکی از دو طریق أسهل باشد یا حالتی که تنها راه رفع اضطرار، سرقت پول یا کالای دیگر و فروش آن و تهیه کالای مورد نیاز باشد فرقی هست؟
ج. اگر مضطرّ به غذا و لباس است و سرقت آنها ممکن نباشد و برای رفع اضطرار، ناچار از سرقت پول یا چیز دیگر است، حکم به حدّ مشکل و بلکه مورد (درء) است. والله العالم
س182. اگر زوج، زوجه، فرزند، مهمان، اجیر و... اموالی را از منزل سرقت کنند که برای دیگران حرز محسوب می‌شود چه حکمی دارد؟ آیا سرقت، حدّی محسوب می‌شود؟
ج. در فرض سؤال، اگر مال مسروق از نظر افراد مذکور در حرز نبوده، موجب حدّ سرقت نیست. والله العالم