مسجد مقدس امام حسن عسکری علیه‌السّلام تنها مسجدی است که به امر امام حسن عسکری علیه‌السّلام توسط احمد بن اسحاق اشعری، وکیل گرانقدر و بزرگوار ایشان در شهر مقدس قم بنا شد. در اعتماد امام حسن عسکری علیه‌السلام به ایشان همین بس که حضرت، فرزند دلبندش و آخرین ذخیرة اهل بیت علیهم السّلام را به او نشان داد و فرمود: «احمد، امام پس از من ایشان هستند و اگر تو نزد خداوند و حجّت‌های او گرامی نبودی، فرزندم را به تو نشان نمی‌دادم».
این مسجد باعظمت طی ده قرن گذشته مورد توجه بزرگان دین و شاهد حضور بندگان مؤمن و پاک و مخلص بوده و زوایای این مسجد، گواه راز ونیاز و تهجد شب‌زنده‌داران و معتکفان بوده است و چه بسیار وعظ و پندها از زبان عالمان وارسته و پرهیزکار در این مسجد طنین‌انداز شده و در این مکان مبارک، ستارگان علم و تقوا به اقامة جماعت و اعتکاف پرداخته‌اند و محل تدریس بسیاری از علما و مدرسان عالی‌مقام حوزة علمیه بوده است.
مرحوم حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی (قدّس سره) به سبب عظمت این مسجد مقدس، عنایت خاصی به آن داشتند و خود در این مکان معتکف می‌شدند و در سال‌های پیاپی، معتکفان را مورد عنایت خاص قرار می‌دادند. ایشان مصمم بودند این جایگاه بابرکت را توسعه دهند و در زمان حیات سراسر برکتشان، املاک اطراف را خریداری و با تهیة طرح و نقشه‌ای جامع، زمینة توسعة بنای جدید مسجد فراهم آمد و با ارتحال آن زعیم فرزانه، کلنگ احداث این بنا به دست مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدّ ظله العالی) بر زمین زده شد و امروز شاهد توسعة 25 هزار متر زیربنای آن هستیم که موجب عزت و زینت شهر مقدس قم شده و در ایام ولادت حضرت مولی الموحدین، امیرالمؤمنین علیه‌السلام و حضرت امام محمد تقی علیه‌السلام شاهد افتتاح و بهره‌برداری از آن هستیم.
در بنای قدیم مسجد امام حسن عسکری علیه‌السلام مجموع شبستان‌های مسجد 3190 متر مربع پوشش مسقف و 1520 متر مربع در صحن مسجد فضای باز دارد که مجموع مساحت مورد استفادة نمازگزاران 4710 متر مربع است و البته در فصل گرما از پشت بام شبستان شرقی نیز برای اقامة نماز استفاده می‌شود.
بنای جدید مسجد مقدس امام حسن عسکری علیه‌السلام که به بنای قدیم افزوده شده دارای بخش‌های ذیل است:
1. شبستان اصلی که در طبقة همکف قرار دارد. مساحت این شبستان 2900 متر است و گنجایش 1950 نمازگزار را دارد. این شبستان از یک نیم طبقه با 700 متر مساحت و گنجایش 450 نمازگزار برخوردار است.
در قسمت فوقانی شبستان اصلی، گنبد نسبتاً بزرگی با دهانة 27 متر و ارتفاع 35 متر از کف شبستان به زیبایی این بنا افزوده و دو مناره (گلدسته) با بلندای 59 متر- از کف شبستان- شکوه خاصی به این بنای عظیم داده است.
2. شبستان دوم در طبقة زیرین شبستان اصلی قرار گرفته که مساحتی حدود 2700 متر با نیم طبقه‌ای به مساحت 1600 متر دارد و پذیرای 1800 نمازگزار خواهد بود.
3. طبقه تحتانی این بنای عظیم، به کارهای فرهنگی، برگزاری نمایشگاه کتاب و ... اختصاص یافته است.
4. در پشت محراب، بنایی در 7 طبقه ساخته شده است که دو طبقه آن به کتابخانه برادران و کتابخانه خواهران اختصاص یافته است.
5. در 5 طبقة دیگر پشت محراب، بخش اداری مسجد، سالن غذاخوری و تأسیسات مسجد قرار دارد.
6. بنای جدید 180 سرویس بهداشتی و حمام دارد.
ویژگی‌های این بنای عظیم عبارتند از:
1. در بنای جدید، تمام قرآن کریم (از آغاز قرآن تا پایان) با کاشی‌کاری بسیار زیبا در طول 9000 متر مزین شده که این طرح بدیع در میان ابنیة اسلامی منحصر به فرد است.
2. ترکیب معماری بنای قدیم و بنای جدید جلوة خاصی را به این بنای مقدس بخشیده است.
3. در چهار جهت مسجد، فضای آزاد و شارع عمومی قرار دارد.
4. برای دسترسی آسان نمازگزاران به بنای جدید 3 در ورودی در نظر گرفته شده که مهم‌ترین آن در ورودی قبلة مسجد است و برای دسترسی به طبقات مسجد از آسانسورهای متعددی استفاده شده است.
5. در طراحی شبستان‌ها، جهت قبله به طور کامل رعایت شده که نمازگزاران بدون هیچ تمایلی به سوی دیگری نماز را اقامه خواهند کرد.
بحمدالله تعالی هم‌اکنون شاهد افتتاح این بنای عظیم هستیم. امید است به برکت اخلاص مرجع عالیقدر جهان تشیع، آیت الله العظمی گلپایگانی قدّس سرّه و عنایت حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدّ ظلّه العالی این مکان، مرکز ترویج اسلام و آیین تشیع و معارف اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم السلام تا ظهور موفورالسرور حضرت بقیة الله الاعظم- ارواح العالمین له الفدا- باشد.
شایان ذکر است در طی این چند سال خیّرین بزرگوار و انسان‌های نیکوکار خدمات و تلاش‌های بسیاری داشته‌اند که عندالله تعالی مأجور هستند.
ستاد اجرایی مراسم
10/2/94