اشاره: در ماه شعبان المعظّم 1426 مطابق با 27 شهریور 1384، همزمان با سفر عمره مفرده مرحوم حجت الإسلام والمسلمین آقای هاشمی رفسنجانی (ره) و هیئت همراه، و مذاکرات ایشان با پادشاه عربستان، مرجع عالیقدر شیعه حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله الوارف)، نامهای به مرحوم آقای هاشمی (ره) نوشته و برای ایشان که در مکه مکرمه بودند میفرستند، و نکات مهمّی را درباره آثار اسلامی در حرمین شریفین و لزوم حفظ آنان متذکّر شدند، که این نکات مورد توجّه حجت الإسلام و المسلمین آقای هاشمی قرار گرفته، و در نامهای که برای ارائه گزارش خدمت معظّم له میفرستند، این نامه را بسیار خوب، به موقع و مددکار در مذاکرات اعلام کرده، و گزارشی از شروع روند حلّ مشکلات در حرمین شریفین، ارائه داد. متن نامه معظم له، و پاسخ به آن، به شرح ذیل است:
بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت حجت الاسلام و المسلمین آقای هاشمی رفسنجانی دامت افاضاته
با عرض سلام و تجدید سوابق و اخلاص
امید است سفر عمره مفرده و زیارت حرمین شریفین و مشاهد مشرفه ائمه علیهم السلام و نیز مذاکرات، پربار و مقرون به توفیقات مهمّه، و مساعی جمیله جنابعالی برای تحقّق اهداف اسلامی در آن مرکز وحی، نافع و مفید باشد.
موضوعی را که لازم دانستم تذکّر بدهم- اگر چه جنابعالی شخصاً هم به آن توجّه دارید، و هر اقدام مناسبی را مبذول میفرمایید- وضع بسیار اسفبار و توهینآمیز مشاهد مشرّفه بقیع و سختگیریهای متعصّبانه، جاهلانه و فزاینده است. اگر جنابعالی بتوانید در این موضوع، به هر اندازه، وسیله تغییر و وضع و حفظ شئون آن مشاهد مقدّسه گردید، کار بزرگ و خدمت مهمّی را انجام دادهاید که در تاریخ زندگی شما، صفحه زرّینی بی نظیر و کاری بزرگ در مسیر احیای دین و مذهب، خواهد بود.
آنچه استفاده میشود آقای ملک عبدالله در حدّی جنابعالی را درک کرده و تفکّر او نسبت به امور، روشنتر و واقع بینانهتر از دیگران است. مطلب با ایشان به اینگونه عنوان میشود که: «حرمین شریفین، تاریخ عینی، خارجی و غیر قابل انکار اسلام، حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، و تمام عصر رسالت بود؛ با این وضعیتی که اینان به وجود آوردند، اسلام را از پشتوانه تاریخی، محروم نمودند؛ در این مسئله ما نظر به هیچ یک از مذاهب و جنبه جواز و عدم جواز برخی مراسم و برنامهها نداریم؛ ما از این نگرانیم که با این تخریبها و اهتمامی که در محو آثار و حتی ناشناختهشدن آنهاست تاریخ اسلام، بی پشتوانه گردید. اسلام، دین جاودان و خاتم ادیان است، تا قیام قیامت، دین بشریت است، ممکن است تا هزاران سال دیگر، قیامت قائم نگردد، تاریخ این دین نباید منحصر به تواریخ کتبی باشد که به مرور زمان، معرض تردید و افترا و شبههها قرار میگیرد؛ حفظ این آثار خارجی، حفظ تاریخ است، و پیش از این اعمال مخرّب، هر کس وارد حرمین میشد، تاریخ اسلام را به چشم میدید و لمس میکرد که: محمد بن عبدالله، شخصیتی بوده است، این مرقد شریف اوست، پدرش عبدالله بوده، قبرش آنجاست؛ جدّش عبدالمطلب، قبرش در مکه باقی است؛ همسر فداکاری به نام خدیجه داشته که قبر او نیز در مکه است، و محلّ ولادتش در فلان مکان است؛ جدّی به نام هاشم داشته که قبرش در غزه است؛ از نوادگان او، حسن علیهالسلام بوده که او نیز مانند بعضی دیگر از عظمای اهل بیت در بقیع، مدفون است؛ عموی او حمزه بوده است و قبرش در اُحد، باقی است؛ و خلاصه، همه مشاهد و مقاماتی که یادآور افتخارات اسلام است.
تاریخ، چنین شخصیت با این همه آثار عینی را فراموش نمیکند و در آینده، وجود او قابل انکار، نخواهد شد، آیا آنان که این همه آثار را تخریب کردند دانستند چه خسارت بزرگی به اسلام و تاریخ وارد کردند؟ اکنون نیز برای جبران این خسارت، دیر نشده و همه این مشاهد میتواند با وضعی ماندگار برای هزاران سال، باقی بماند تا آیندگان نیز این مواقف را بشناسند. چه نادانند آنان که مولد نبی را به مکتبه مکه اسمگذاری میکنند و چه فاقد درکند آنها که در معرّفی ائمه بقیع، تجاهل میکنند و الله اعلم میگویند. شما با این تاریخ عزیز اسلام و این همه صدماتی که وارد کرده و میکنید و آثاری که از بین میبرید، چه پاسخی در مقابل بشریت آگاه و نسلهای آینده، خواهید داشت؟»
در هر حال، مناسبت است که در صورت امکان، از این طریق، آنان را قانع کرد تا آثار را مشخص نمایند، و نام و شخصیت رجال اسلام را در مکانهای مربوط به آنها بنویسند و مواضع و مساجد تاریخی را حفظ نمایند. در خاتمه، مزید توفیقات جنابعالی را از خداوند متعال، مسئلت نموده و التماس دعا دارم.
13 شعبان المعظّم 1426
84/6/27
لطف الله صافی
**************************************************************************************************************
* پاسخ حجت الإسلام و المسلمین آقای هاشمی رفسنجانی (ره) به نامه معظم له:
بسمه تعالی
حضرت آیت الله جناب آقای صافی گلپایگانی دامت برکاته
با سلام و تحیّات؛
نامه خوب جنابعالی را در موقعیت مناسبی در مکه معظمه دریافت کردم و از آن بهره خوبی به دست آمد. مذاکرات همه جانبهای با سران کشور عربستان درباره آثار اسلامی و منجمله بقیع آغاز کرده بودم که نظر و خواست یک مرجع دینی معتبر به مدد رسید.
در مورد بقیع از جهتی توفیق به دست آمد و از جهاتی دیگر باید پیگیری شود. در مورد آثار اسلامی به طور اصولی شرکت در جهت اصلاح روند آغاز شد، و گفتند حدود شش هزار اثر ارزنده دینی در کشور دارند که بخشی از آن مربوط به قبل از اسلام است.
و در مدینه منوّره با آقای امیر مدینه برادر کوچک ملک که فردی آگاه و جدی است بحث را ادامه دادم.
ایشان گفت یک هزار از آن شش هزار اثر در مدینه است و قرار شد برای احیای آنها برنامهریزی شود، و خود اینجانب در مدّت اقامت در مدینه از بعضی از این آثار در قریه عریص و آبار علی در کنار مسجد الشجره و منطقه بدر و نیز منطقه ینبع نخل بازدید کردم که باعث جلب توجّه عمومی به محتوای این مناطق شد، و بخصوص در ینبع که مردم محلّ و شخص معاون استاندار که از اهالی آن محل است نقاطی را نشان دادند که به نام چشمه علی و بئر علی که بئر امام حسن و یا به نام امام حسین، به نام جابر و ... میشناسند.
در مجموع میشود به شروع دوره جدیدی از آن بابت امیدوار بود، و بنده هم در حدود امکان پیگیری میکنم، و انتظار دارم که جنابعالی و سایر مراجع هم با شیوه مناسب پیگیری فرمایید.
اکبر هاشمی رفسنجانی
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
*************************************************************************************************************