روزه ازنظر بهداشت جسم و جلوگیری از بیماریها و ازنظر علاج امراض هم، مفید و مؤثّر است و اگر انسان بخواهد از سلامت مزاج برخوردار شود، باید همه‌ساله این یك ماه را به رژیم اسلام در غذا و سایر تمتّعات عمل نماید.
مؤلّف كتاب روزه و نفس میگوید: روزه ازنظر صحّی و بهداشتی، وسیلهای برای تطهیر بدن از سموم ضارّه و از غذاهای غیر لازمه میباشد.
دكتر روبرت بارتلو میگوید: شكّی نیست كه روزه از وسایل مؤثّر در نجات از میكروبهای مضرّه است.
دكتر عبدالعزیز سلیمان میگوید: روزه در موارد بسیاری مورد استفاده و طریق علاج است و در حالات بیشتری سبب حفظ صحّت و سلامت بدن است. وی پس از آن میگوید: حكمت بسیاری از اوامر
دینی با پیشرفت علم ظاهر میشود و از آن جمله در مورد روزه ظاهر شده است؛ كه در حالات بسیاری مفید و نتیجه‌بخش و در حالات دیگر علاج منحصربه‌فرد است.
سپس مواردی را كه روزه به‌عنوان علاج تجویز میشود (مانند: اضطرابات مزمنه امعاء و التهاب حاد و مزمن كلیه و امراض قلب) را ذكر كرده و میگوید: روزه در هرسال، یك ماه[1] بهترین وسیله پیش‌گیری از جمیع امراض است كه در حقیقت این بیان همان ترجمه حدیث معروف «صُومُوا تَصِحُّوا»[2] است.
دكتر ظواهری میگوید: كَرَم ماه رمضان شامل بیماران بیماریهای جلدی نیز شده است؛ زیرا بعضی امراض جلدی با روزه بهبود میپذیرد. وی بعد از یك سلسله تحقیقات علمی درباره امراض جلدی میگوید: بهترین علاج برای این حالات، خودداری و امساك (روزهداری) از طعام و نوشیدنیهاست.
سپس، نظرات علمی خود را راجع به تأثیر روزه در جلوگیری از افزایش میكروبهای ضارّه اظهار داشته و میگوید: ماه روزه، ماه استراحت از این سموم و ضررهای آن میباشد. او امراضی را معرّفی میكند كه «روزه» علاج آنها شناخته شده است.
بعضی از دانشمندان مطّلع میگویند: روزه وسیلة حفظ‌الصحّه و علاج امراضی است كه تمدّن و رفاه‌پرستی، سبب پیدایش یا انتشار آن شده و هرچه وسعت دایره تمدّن بیشتر شود، رژیم روزهداری اسلام بیشتر لزوم پیدا میكند و سرّ اینكه اسلام از سایر ادیان به روزه بیشتر اهمیّت داده، این است كه اسلام آخرین شریعت آسمانی است؛ و در زمانی آمده كه امراض به‌واسطه افراط در خوش‌گذرانی و خوش‌خوراكی، روزافزون بوده است.
بنا به نقل یكی از كتب علمی، تازهترین نظرات علم بهداشت این است كه: بر هر شخصی خصوصاً سالمندان واجب است در هر هفته یك روز یا در هر ماه یك هفته را روزه بگیرند؛ و بهتر این است كه در سال، یك ماه روزه بدارند.
یكی از مشهورترین مراكز بهداشتی دنیا، مركز بهداشتی دكتر هنریج لاهمان در «سدن سكسونیا» است. در این مركز صحّی، بیماران را با روزه معالجه میكنند و علاوه‌براین، مراكز دیگر مانند: مركز بهداشتی دكتر برشریز و دكتر مولر و... نیز وجود دارد كه به این روش، به معالجه بیماران مبادرت می‌ورزند.
یكی از پایههای علاج در این مراكز، پاك‌كردن جسم بیمار از فضولات زائده بر حاجت جسم است كه اسباب سستی فعّالیّت سایر اعضا میشود و دیگری، فرصت استراحت‌دادن به اعضا و جهاز هاضمه است.
غالباً این روش علاج، در امراض مهمّی مثل: اضطراب هضم، امراض قلب و كبد و كلیه و بالارفتن فشارخون، مؤثّر واقع شده است.
***
پس ای روزه‌دار عزیز! قدر خود را بدان و فرق خود را با روزه‌خواران نادان و شكم‌پرست كه بی‌عذر شرعی روزه‌خواری میكنند، بشناس.
متوجّه باش كه تو نیرومند و قوی هستی! تو هستی كه سرسختانه و با احاطه بر امیال نفسانی، پیروز شده و كشوری را كه قهرمانان زورمند و پیلتن از فتح آن عاجز شدهاند، فتح كردهای!
روزه رمز صبر و بردباری بشر میباشد. كدام صبر بالاتر از صبر بر گرسنگی و تشنگی است كه سفره غذاهای لذیذ گسترده باشد و انسان یك لقمه از آن را به دهان نزدیك نبرد و قَدَح آب خنك حاضر باشد و با غلبه بر تشنگی، شكیبایی ورزد و آب نیاشامد.
این نیروی ایمان است كه میتواند به جان آدمی چنین صبر و ثبات بخشد و هرجا كه خواست خواهشهای نفس را كنترل كند و او را به نظم و ترتیب و حفظ مقرّرات و انضباط عادت دهد.
این روزه‌داران بودند كه با عدّة كم، قشونهای بسیار را شكست دادند و ممالك و كشورهای زیادی را فتح نمودند.
همین روزه‌داران بودند كه با دست خالی، امّا با دلی پر از ایمان و
فضیلت و با سلاح صبر و استقامت و اسلحهای كه ماه رمضان به آنان عطا كرده بود، صفوف سپاهیان مسلّح دنیا را از هم شكافتند؛ و در میادین جنگ، درحالی‌كه روزه‌دار بودند، شربت شهادت مینوشیدند.
روزه‌دار پاك‌دل! تمام این فواید در مقابل ثواب و اجرهایی كه برای روزه مقرّر شده و در برابر تقرّبی كه روزه‌دار به درگاه آفریدگار جهان حاصل میكند و معنویّت و وسعت روح و نشاطی كه در خود احساس میكند، ناچیز است.
روزه‌دار موفّق و بااراده! حال كه در دانشگاه الهی (ماه رمضان) به یادگرفتن اصول عالی انسانیّت و ریاضت نفس و قدرت اراده اشتغال داری، همة دروسی را كه در این مدرسه به تو میدهند، خوب به خاطر بسپار و آنها را در زندگی خود به‌كار گیر؛ و بدان كه تمام احكام اسلام ـ دینی كه من و تو به آن افتخار داریم ـ همین قِسم است و سعادت بشر در گرو عمل به این دین است.
بیا در این ماه رمضان تصمیم بگیر و تلاش كن هر قدر كه میتوانی به اسلام، به قرآن، به هدف عالی پیامبر و امامان(علیهم‌السلام)، به توسعه فرهنگ و معارف اسلامی، به تهذیب اخلاق جوانان و نسل حاضر، كمك كنی، و دِین خود را به دین اسلام ادا كرده و خود نیز فردی صالح و شایسته، خیرخواه، خدمتگزار جامعه و مواظب وظایف دینیت باش! در اجتماعات مسلمین، در نمازجماعت و مجالس تبلیغ همیشه شركت كن.
جوانان ارجمند! سالمندان بزرگوار! اساتید دانشگاه و شخصیّتهای كشوری و لشكری! هركه و در هر مقامی كه هستید ماه رمضان را احترام كنید و خود را در معرض نسیمهای رحمتی كه در این ماه همواره در وزش است، قرار دهید. حتماً در نمازجماعتها و در مساجد شركت كنید و با مردمی كه در حقوق انسانی از شما چیزی كم ندارند، در یك صف بنشینید و مساوات اسلامی را به عالم نشان دهید. خود را به برادران دینی خود نزدیك كنید تا همه با هم، همفكر و همرنگ، پیوند اتّحاد خود را محكم و استوارتر سازید.
مگر باید بعضی افراد را فقط در سینماها و مجالس شب‌نشینی معلومالحال(!) ملاقات كنند؟! آیا بهتر نیست كه در مسجد و مركز تعلیم و ارشاد و ایمان حضور یابید و این رسم را در این مملكت اسلامی معمول سازید؟ مگر در ممالك متمدّن، مسیحیها، شخصیّتها و رئیسجمهوریها، زمامداران و پروفسورها در مراسم كلیسا شركت نمیكنند؟! ما یقین داریم كه بهترین وسیله برای تقویت اتّحاد و هماهنگی بین تمام طبقات، شركت‌جستن همه مقامات در مراسم دینی و اسلامی است. به امّید خدا و به انتظار همّت مسلمانان آگاه و غیرت‌مردان آزاده و پاك‌دل و ترقّی‌خواه.