جمعه: 10/فرو/1403 (الجمعة: 19/رمضان/1445)

6. زندگانی شخصی حضرت امام مهدی(عج)

آیا حضرت صاحب‌الأمر (ع) همسر دارند و صاحب عائله و فرزند می‌باشند؟ اگر دارند كجا اقامت دارند و آیا آنها شناخته شده‎اند یا به‌طور ناشناس زندگی می‌كنند و كسی آنها را نمی‎شناسد؟

باید متذكّر بود كه جواب این پرسش، در هاله قدس غیبت امام (ع) قرار دارد و خفای امر امام (ع) كه یكی از نشانه‎ها و خصایص آن حضرت است، در پاسخ این سؤال نیز اثر می‎گذارد، لذا به طورتحقیق و یقین نمی‌توان به آن پاسخ داد، چون در این زمینه احادیث و روایات اطمینان‎بخشی در دست نداریم، یا اینكه به نظر حقیر نرسیده است؛ و اگر در عصر ائمّه علیهم‌السلام و در وقت صدور سایر روایات، این‌گونه پرسش‎ها مطرح شده باشد، شاید بعضی از روات احادیث، برای اینكه در جوهر مطلب دخالت نداشته‎اند، به حفظ و ضبط احادیث آن همّت نگماشته‎اند.

بعضی از روایاتی هم كه در دسترس است با چشم‎پوشی از وضع سند و متون آنها، یا از جهت اختلاف نسخه یا غرابت متن، ضعف دارند. مانند روایت شیخ‌الطائفه شیخ طوسی قدس‌سره در كتاب الغیبه از مفضّل بن عمر از حضرت امام‌صادق (ع) روایت كرده كه اگرچه این جمله آن:

«لَا یَطَّلِعُ عَلَى مَوْضِعِهِ أَحَدٌ مِنْ وُلْدِهِ وَلَا غَیْرِهِ»؛[1]

«بر مكان ایشان هیچ‌كس، حتّی فرزندی از فرزندانش اطّلاع ندارد».

 

كه با قطع نظر از مناقشه بعضی در آن، بر وجود فرزند برای آن حضرت دلالت دارد.

 امّا الغیبه، نعمانی این جمله را چنین روایت كرده است:

«لَا یَطَّلِعُ عَلَى مَوْضِعِهِ أَحَدٌ مِنْ وَلِیٍّ وَلَا غَیْرِهِ»؛[2]

«از مكان ایشان هیچ‌كس حتّی دوستدارانشان نیز خبر ندارند».

باوجوداین اختلاف، استناد به نقل الغیبه شیخ طوسی اطمینان‎بخش نیست؛ بلكه نقل الغیبه نعمانی از برخی جهات، مانند علوّ سند و لفظ حدیث، معتبرتر به نظر می‌رسد.

بعضی از روایات، مثل خبر كمال‎الدّین انباری و خبر زین‎الدّین مازندرانی از جهت غرابت و ضعف ظاهری كه در متن آنهاست، قابل استناد نمی‌باشند.

و بعضی دیگر، همچون فقرات برخی از «ادعیه و زیارات» نیز صراحت ندارند و قابل حمل بر عصر ظهور می‌باشند.

علاوه‌براین، با فرض قبول دلالت، متعرّض خصوصیّات و تفصیلات نبوده، فقط به‌طور اجمال، اصل متزوّج‌بودن و فرزندداشتن آن حضرت را بیان می‌كنند.

خلاصه سخن آنكه، اگرچه همسر و فرزندداشتن آن حضرت، محتمل است، امّا در بررسی اخبار و احادیث به حدیث معتبری كه موجب اطمینان باشد، و خصوصاً متضمّن تفاصیل این موضوع باشد نرسیدیم و دنبال‌كردن و تعقیب این موضوع هم لزومی ندارد.

 

چنان‌كه وضع جناب خضر (ع) كه به‌اتّفاق شیعه و سنی در حیات است، و بنا بر تفاسیر،[3] همان بنده‎ای است كه در سوره كهف،[4] سرگذشت حضرت موسی (ع) با سرگذشت ایشان آمده است، از این جهات نیز بر ما نامعلوم است.

همچنین وضع حضرت عیسی (ع) بااینكه زنده است، در این امور عادّی، از جهات متعدّد، نامعلوم است. بلكه وضع دجّال بنا بر قول آنان‌كه فعلاً او را زنده می‌دانند، و ابن‌صائد و ابن‌صیّاد كه مسلم در صحیح[5] و ترمذی[6] و ابوداوود[7] و ابن‎ماجه[8] هریك در سنن خود روایت نموده‎اند[9] از این جهات همه مجهول است؛ و باوجوداین، اهل‌سنّت به وجود آنها و حیات فعلی آنها معترف‌اند.

 

 

 
[1]. طوسی، الغیبه، ص162.
[2]. نعمانی، الغیبه، ص176؛ ر.ک: منتخب‌الاثر، تألیف نگارنده، ج2، ص237.
[3]. طوسی، التبیان، ج7، ص65 – 67؛ طبرسی، مجمع‌البیان، ج6، ص367؛ سیوطی، الدرالمنثور، ج4، ص229.
[4]. کهف، 65 – 82.
[5]. مسلم نیشابوری، صحیح، ج8، ص189 – 194.
[6]. ترمذی، سنن، ج3، ص351 – 353.
[7]. ابوداوود سجستانی، سنن، ج2، ص321 – 322.
[8]. ابن‌ماجه قزوینی، سنن، ج2، ص1353 – 1366.
[9]. رجوع شود به: منتخب‌الاثر، تألیف نگارنده، ج2، ص273.
نويسنده: 
کليد واژه: