جمعه: 1403/01/10
نسخه مناسب چاپSend by email
محاسبه‌ي يك سال عمر از ديدگاه حضرت آيت الله العظمي صافي

بیانات مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی‌مدظله‌العالی
در دیدار با مدیرعامل و اعضای فرهنگی بنیاد خیریه الزهرا‌سلام‌الله‌علیها
در آستانه‌ی سال جدید

بسم الله الرحمن الرحیم.
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم؛
یُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِی ذَلِكَ لَعِبْرَةً لِّأُوْلِی الْأَبْصَارِ
(النور،44)
خداوند متعال شب و روز را دگرگون می‌كند. به حقیقت در این(جابه‌جایی شب و روز) هر
آینه عبرتی برای صاحبان بصیرت است.

با گردش شب و روز است كه ما انسان‌ها، هفته‌ها، ماه‌ها و بلكه یك‌سال را پشت سر می‌گذاریم. در این بین كسانی ‌كه اهل بصیرتند از این گردش ایّام عبرت می‌گیرند؛ از ظاهر به باطن و از مجاز به حقیقت می‌رسند، و این موعظه بزرگی برای انسان‌های صاحب‌دل و بابصیرت است.
این ساعاتی كه بر ما می‌گذرد و خواهد گذشت، ساعات ارزشمند و پربهایی است كه در واقع سرمایه اساسی ما برای تأمین سعادت در دنیا و آخرت است. بنابراین باید بسیار با دقّت و مراقبت حسابرسی كنیم كه این ساعات و ایّام چگونه گذشته و چگونه می‌گذرد و اگر این محاسبه در زندگی ما نباشد ما سخت زیان كرده و سرمایه را از كف داده و خواهیم داد. در اهمیّت این مطلب همین بس كه مولای ما امام هفتم حضرت موسی‌بن‌جعفر‌علیه‌السلام فرمودند:
یا هشام! لیس منا من لم یحاسب نفسه فی كلّ یوم فان عمل حَسَناً استزاد مِنه و إن عمل سیّئاً
استغفرالله منه و تاب الیه.
(بحارالانوار،الاسلامیة، ج75،باب25)
ای هشام! از ما نیست كسی كه هر روز خود را مورد محاسبه قرار ندهد كه اگر كار نیكی انجام
داده در افزایش آن بكوشد و چنانچه كار زشتی كرده از خدا آمرزش بخواهد و به سوی خداوند بازگردد.

و اگر می‌بینیم برخی از افراد به مقاماتی رسیده‌اند به خاطر همین دقّت در مراقبه و محاسبه نفس بوده است كه دقیقاً اعمال و رفتار و گفتار خود را تحت نظر داشته‌اند و اگر لغزشی از آنان سربزند استغفار كرده از خدا آمرزش خود را خواسته‌اند.
و در روایت دیگر كه از رسول اكرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله وسلم نقل شده، آمده است:
حاسِبوا انفسكم قبل ان تحاسَبوا وَ زِنوا قَبْلَ اَنْ توزَنُوا وَ تَجَهَّزُوا لِلْعَرْضِ الاكبر. (محاسبة‌النفس ابن‌طاوس،ص13)
پیش از آن‌كه به حساب شما برسند خود حساب‌گر خویش باشید و قبل از این‌كه اعمال شما را بسنجند اعمال خود را وزن كنید و برای روز قیامت خویشتن را آماده سازید.
بنابه تأكید قرآن كریم ما انسان‌ها مواقفی را در روز قیامت در پیش‌رو داریم كه پنجاه موقف است و هر موقفی هزار سال طول می‌كشد، در این ایستگاه‌ها كه پنجاه‌هزار سال می‌شود باید پاسخ‌گوی اعمالِ خود باشیم و بهتر از هر چیزی توجه به انجام واجبات و ترك محرمات الهی است.
مرحوم شیخ صدوق‌رضوان‌الله‌تعالی‌علیه در كتاب اعتقادات خود می‌نویسد:
در روز قیامت عقباتی وجود دارد كه در هر عقبه‌ای برای انجام واجبی و ترك محرّمی در نظر گرفته شده است.

یك عقبه برای نماز، عقبه‌ی دیگر برای حج، عقبه‌ای برای زكات و همین‌طور سایر واجبات.
به هر حال تمام اعمالی كه از ما سر می‌زند مورد پرسش الهی است و اگر خطا باشد موجب گرفتاری ما خواهد شد. باید هشیار بود، حتی در حرف‌زدن كه امر مهمی است و هر لفظی كه از زبان ما صادر می‌شود نوشته خواهد شد؛ قرآن كریم می‌فرماید:
مَا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ
(ق/18)
در این یك‌سال كه گذشت ببینیم چه حرف‌هایی زده‌ایم، چه قضاوت‌هایی كرده‌ایم و خدای ناكرده چه حرف‌های زشتی زده‌ایم تا دیر نشده، نادم و پشیمان شده، جبران كنیم مبادا كه دچار غفلت شویم.
برخی در این ایّام نوروز اسیر غفلت می‌شوند و فراموش می‌كنند كه چه تكلیف و وظیفه‌ای دارند و چقدر بد و تأسف‌بار خواهد بود كه این غفلت با معصیت نیز همراه شود.
برای این‌كه به این آفت خانمان‌سوز غفلت مبتلا نشویم باید هر روز به حساب كارهای خود برسیم. دفتری داشته باشیم و اعمال روزانه‌ی خود را در آن بنویسیم و پایان هر روز به محاسبه‌ی اعمال خود برسیم و مواظب باشیم كه در هفته و ماه و سال و بلكه در كل زندگی چه كرده‌ایم؛ خوب بوده یا بد، همه ثبت و ضبط شده است. نكته‌ی جالب این‌كه خداوند متعال در قرآن كریم می‌فرماید:
وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَآئِرَهُ فِی عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ كِتَابًا یَلْقَاهُ مَنشُورًا
(الاسراء،13)
كارنامه‌ اعمال هر انسانی را به گردنش می‌آویزیم و روز قیامت كتابی برای او بیرون می‌آوریم كه
آن را در برابر خود گشوده می‌بیند.

و دنباله‌ی آیه می‌فرماید:
اقْرَأْ كَتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْیَوْمَ عَلَیْكَ حَسِیبًا
الاسراء،14)
این همان نامه‌ی اعمال توست، به او می‌گوییم كتابت را بخوان! كافی است كه امروز خود حساب‌گر خود باشی.
در این نامه‌ی اعمال هیچ‌چیز فروگذار نشده است و در آن روزی كه یوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ (الطارق،9) است، هر كار خیر و شری كه انسان انجام داده آشكار و برملا خواهد شد.
و آنجاست كه معلوم خواهد شد این شخص بهشتی یا جهنّمی است. كارنامه‌ی عملكردش را به دستش می‌دهند.
قرآن كریم می‌فرماید:
وَأَمَّا مَنْ أُوتِیَ كِتَابَهُ بِشِمَالِهِ فَیَقُولُ یَا لَیْتَنِی لَمْ أُوتَ كِتَابِیهْ وَلَمْ أَدْرِ مَا حِسَابِیهْ
(الحاقة،25و26)
و امّا كسی كه كارنامه‌اش به دست چپ او داده شود، گوید ای‌كاش نامه‌ام به من داده نمی‌شد و
نمی‌دانستم در حساب اعمالم چه نوشته‌اند.

امّا در كنار این افراد، اشخاص دیگری هم هستند كه با صدای بلند فریاد شادی سرمی‌دهند كه ای اهل محشر بیایید و نامه‌ی اعمال مرا ببینید.
فَأَمَّا مَنْ أُوتِیَ كِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَیَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَؤُوا كِتَابِیهْ
(الحاقة،19)
امّا كسی كه كارنامه‌‌اش به دست راست او داده شود با صدای بلند می‌گوید: بیایید نامه‌ی عمل مرا بخوانید.

امیدواریم در این ایّام نوروز در این برنامه‌های عید، هشیار باشید و خدای ناخواسته با اهل معصیت همكاری ننمایید و اگر می‌بینید با شعائر دینی معارضه می‌شود نه تنها همراهی نكنید كه آن را قویّاً محكوم كنید كه دست عنایت خدا بر سر كسانی است كه دین خدا را یاری می‌كنند و از هر فرصتی برای این منظور بهره‌برداری می‌نمایند.
در پناه خداوند و ذیل عنایت حضرت ولی عصر عجل‌الله تعالی‌فرجه الشریف موفق و سالم و سربلند باشید.

 

سه شنبه / 24 اسفند / 1389