اعضای ستاد برگزاری هفتمین نمایشگاه قرآن و عترت خراسان رضوی، روز دوشنبه 24 رمضان المبارك 1433 با مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله الوارف دیدار كردند.
در این دیدار كه در مشهد مقدس برگزار شد، معظم له بیانات ارزشمندی ایراد فرمودند كه قسمتی از آن به شرح ذیل است:
بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی سید الاولین و الآخرین و خاتم الانبیاء و المرسلین سیدنا ابی القاسم محمد و علی آله الطیبین الطاهرین المعصومین ولاسیما مولانا بقیة الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم أجمعین الی یوم الدین.
اللَّهُمَ صَلِّ عَلَى عَلِیِ بْنِ مُوسَى الرِّضَا الْمُرْتَضَى الْإِمَامِ التَّقِیِّ النَّقِیِّ وَ حُجَّتِكَ عَلَى مَنْ فَوْقَ الْأَرْضِ وَ مَنْ تَحْتَ الثَّرَى الصِّدِّیقِ الشَّهِیدِ صَلَاةً كَثِیرَةً نَامِیَةً زَاكِیَةً مُتَوَاصِلَةً مُتَوَاتِرَةً مُتَرَادِفَةً.
قال الله تعالی:
«وَإِنْ كُنْتُمْ فِی رَیبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِینَ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِینَ» (1)
«قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ یأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا یأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً» (2)
بنده از زحماتی كه شما عزیزان برای نشر فرهنگ قرآنی و آشنایی بیشتر مردم و جامعه با معارف قرآن و وجوهی كه برای پیشرفت و ترقی كمال واقعی انسان مؤثر است متحمل می شوید تقدیر و تشكر می كنم و امیدوارم كه همه اینها مورد قبول آقا حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف كه عِدل قرآن مجید هستند باشد.
عجز همگان از بیان معارف والای قرآن
مسأله قرآن و مطالبی كه مربوط به آن است، مسأله ای نیست كه بیانش از عهده حقیر و حتی اشخاصی كه در درجات بالایی از علم هستند - آن طور كه شایسته باشد- بر بیاید، ولی از باب اینكه باید همیشه ارتباط خود را با قرآن حفظ كنیم و در هر حدی كه می شود با قرآن و معارف آن مأنوس باشیم، كمی در این باره صحبت می كنم:
هدایتگران بشریت
معارف حقیقی، فقط معارف قرآن مجید و هدایت های اهل بیت علیهم السلام است كه بر حسب احادیث متواتر از فریقین، پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «إنّی تاركٌ فِیكُمُ الثّقلَین كِتابَ اللهِ وَ عِترَتی» یعنی پیامبر مكرم اسلام صلی الله علیه و آله دو ودیعه و امانت بزرگ را برای هدایت امت تا روز قیامت در همه جهات به یادگار گذاشتند و سفارش كردند كه آن دو را رها نكنید.
اگر می خواهید گمراه نشوید مستمسك به قرآن و عترت باشید؛ اگر جلو بیفتید گمراه می شوید، اگر عقب بیفتید گمراه می شوید. اگر با این دو باشید، جامعه شما جامعه دینی و الهی خواهد بود.
حال یكی از این دو یادگار هدایتگر پیغمبر صلی الله علیه و آله، آیات قرآن مجید است. آیات قرآن مجید همه اش نور و روشنایی است؛ «قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبِینٌ یهْدِی بِهِ اللهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ» (3)
قرآن، تنها برنامه سعادت
1400 سال است كه همه بزرگان عالم بشریت و نوابغ عالم انسانیت در مقابل قرآن مجید، پیشانی خضوع بر زمین گذاشته اند و همه بر این اتفاق دارند كه اگر بشر بخواهد راه درست را برود و به سوی سعادت حقیقی گام بردارد، غیر از پیروی از قرآن راهی ندارد.
قرآن كتاب بزرگ دانش است كه در هر جهتی كه انسان دستوری اكمل و اتم بخواهد باید از قرآن مجید بگیرد؛ از عقائد گرفته تا اخلاقیات و ارتباط با دیگر جوامع و ملت ها.
پیشرفت بشریت در عصر حضور قرآن
اگر بخواهیم دنیا را به دو عصر تقسیم كنیم یكی عصر قبل از قرآن است و دیگری عصر بعد از حضور قرآن.
دنیا به واسطه حضور قرآن به طرف ترقی و پیشرفت سیر كرد و همه پیشرفت هایی كه ظاهر شده است همه به بركت قرآن است.
پیام های انسان ساز قرآن
قرآن، كتابی است كه مردم را به سلامتی، صلح و سازش دعوت و هدایت می كند و آنها را از تاریكی ها خارج و وارد نور می كند.
آیات قرآن در همه ابعاد نور است؛ در توحید و معرفت خداوند سخنی كه در قرآن مجید است در هیچ كتابی وجود ندارد.
آیاتی، مثل «تَعالَوْا إِلى كَلِمَةٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَكُمْ أَلّا نَعْبُدَ إِلّا اللهَ وَ لا نُشْرِكَ بِهِ شَیْئاً» (4) همه اش انسان ساز است. مقاصد حقیقی بشر، هویت و آزادی حقیقی او همه در آیات قرآن مجید است.
اخلاقیاتی هم كه در قرآن مجید است، مانند «عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً» (5) نیز همه نور است. باید این آیات را تلاوت و تأمل كنیم و نورانیت این آیات را در خودمان حفظ كنیم.
پیام ها و اعلامیه های قرآن به تمام دنیا، پیام های زنده و والایی است؛ «یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللهِ أَتْقاكُم» (6)
همه برنامه هایی كه در قرآن است؛ راجع به سیاست، اقتصاد، اجتماع و اخوت و برادری، برنامه هایی انسان ساز است كه باید همیشه در زندگی مسلمانان ظهور داشته باشد.
قرآن پر است از آیاتی كه راجع به دنیا، معیشت مردم، روابط آنها با یكدیگر، روابط زن و مرد و روابط حاكم و محكوم پیام دارد.
شما آیاتی، مثل «إِنَّ اللهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَى وَیَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْیِ یَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ» (7) را بخوانید و در آن تأمل كنید.
دنیا، آیه شریفه «الَّذِینَ یُنفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ» (8) را ببیند.
«وَلَاتَسْتَوِی الْحَسَنَةُ وَلَا السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَكَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ» (9) را بخوانید و ببینید قرآن به چه افكار بلندی دستور می‌دهد.
از آیات اخلاقی قرآن، آیه «وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّاتَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَ بِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَاناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِیماً» (10) را ملاحظه كنید و ببینید در مقام احترام به پدر و مادر چه دستوراتی داده است.
دوری از قرآن، علت وجود ضعف و نقص
بنده از روی تحقیق می گویم هر كمبود و نقصی كه داریم برای این است كه از قرآن فاصله گرفته ایم. هر چه به قرآن نزدیك شویم كمبودها و نقائص از بین می رود.
ضعف هایی كه الان در جامعه ما است؛ ضعف های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی همه به خاطر دوری از قرآن است.
عالیترین دستورات برای تحكیم خانواده
باید پیام ها و دستورات قرآن را در تمام ابعاد رعایت كنیم. اگر روابط زن و شوهر بر اساس آیات قرآن باشد آن طور كه قرآن ازدواج را یك مسأله مقدس عنوان می‌كند «وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْكُنُوا إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَكُم مَّوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِكَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَكَّرُونَ» (11) هیچ گاه به این اندازه آمار طلاق افزایش پیدا نمی كرد و بنیان خانواده ها سست نمی شد.
یادم هست كه اوائل نوجوانی اصلاً نمی‌شنیدم كه طلاقی واقع شده باشد. این به خاطر این است كه فرهنگ فعلی زن و مرد، فرهنگی اسلامی نیست. فرهنگ اسلامی در رابطه با زن و شوهر، فرهنگ «هُنَّ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ» (12) است.
اگر جامعه، جامعه قرآنی و جامعه عفاف و حجاب باشد و جامعه از اختلاط زن و مرد پرهیز داشته باشد این مسائل پیش نمی آید.
اگر به آیات حجاب و عفاف، مثل «قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یدْنِینَ عَلَیهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ یعْرَفْنَ فَلَا یؤْذَینَ وَكَانَ الله غَفُوراً رَحِیماً» (13) اعتنا نكنیم، جامعه رو به فساد می رود.
استقلال اسلامی، توصیه همیشگی قرآن
اگر بخواهیم جامعه، استقلال داشته باشد، باید قرآن را زنده نگهداریم. آیات قرآن می گوید كه مسلمان نباید تحت الحمایه دیگران باشد. باید قدرت و علم مسلمان از همه بالاتر باشد؛ آیات «فَوقَ كُلّ ذِی عِلمٍ عَلِیمٌ» (14) و «قُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْماً» (15) همه بر این دلالت دارد.
دستورات قرآن، همه اش دستور به كسب علم است، دستور به تعقل است. قرآن مكرر می فرماید چرا فكر نمی كنید؟ چرا تعقل نمی كنید؟
برخی از وجوه اعجاز قرآن
در مورد معجزه بودن قرآن هم مطلب بسیار است؛ شخصی كتابی نوشته به نام «معجزات القرآن فی قرن عشرین» یعنی معجزات قرآن در قرن بیستم. بنده این كتاب را دیده ام بسیار مفصل است.
قرآن كتاب همیشگی بشر است و برنامه ای بالاتر از برنامه قرآن برای هدایت بشر نیامده است و نخواهد آمد. یعنی هیچ كس نمی تواند چنین برنامه ای بیاورد «وَإِن كُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُم مِّن دُونِ الله إِن كُنتُمْ صَادِقِینَ»؛ این آیه یكی از معجزات قرآن است كه خبر از غیب داده، یعنی اگر شك دارید در قرآن، یك سوره همانند آن بیاورید و اگر نتوانستید (كه نمی توانید) «فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِینَ»
یا در جایی دیگر می فرماید: اگر همه فصحا و بلغا جمع شوند و باهم همكاری كنند كه بخواهند یك آیه مثل قرآن بیاورند نمی‌توانند «قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن یَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً» اینها همه از وجوه اعجاز قرآن كریم است.
قرآن، اعجاز خالد و همیشگی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم است كه نبوت انبیاء گذشته هم در قرآن ثابت می‌شود، یعنی یگانه كتابی است كه الآن می‌شود برای اثبات مكتب انبیاء به دنیا عرضه داشت.
لزوم اهتمام بیشتر جامعه به قرآن
به هرحال ما بایستی كه هرچه می‌توانیم آشنایی خودمان را با قرآن بیشتر كنیم. جامعه ما جامعه‌ای قرآنی باشد، نهادها و دانشگاه ها قرآنی باشد. در حوزه های علمیه هم باید در درجه اول، قرآن قرار داشته باشد؛ قرآن را بشناسند كه قرآن شناسی خودش یك بحث بسیار بزرگی است. اگر همه اینها قرآنی باشد در مسیر كمال، ترفیع و نیل به مقاصد است.
باید جامعه را با قرآن آشنا كنیم. اگر از قرآن فاصله داشته باشیم حتماً آنجا یك نكته ضعف بزرگی برای ما پیش می‌آید. باید قرآن را زنده كنیم، باید تربیت ما قرآنی باشد، باید جامعه را با قرآن بسازیم.
قدردانی نعمت عظیم قرآن
ملتی كه چنین كتاب و هدایتی دارد، باید قدر آن را بداند و كفران نعمت نكند. دانستن قدر این نعمت عظیم هم به این است كه این كتاب را بخوانیم، به دستوراتش عمل كنیم و آن را به بشریت عرضه كنیم.
باید قدردان نعمت قرآن و همچنین قدردان نعمت رسالت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم و نیز قدردادن نعمت ولایت امیر المؤمنین علیه السلام و هدایت های اهل بیت علیهم السلام باشیم.
لزوم عمل به قرآن برای فعالان این عرصه
بنده مجدد از كسانی كه در این عرصه فعالیت می كنند و زحمت می كشند تشكر می كنم و باید بدانیم كه هر كس مردم را دعوت به قرآن می كند اولاً باید ملاحظه كند كه در ارتباط با قرآن در چه رتبه ای است و چقدر به دستورات آن عمل می كند. خداوند انشاء الله به همه توفیق خدمت به مكتب قرآن و اهل بیت علیهم السلام عنایت بفرماید و السلام علیكم و رحمة الله و بركاته
پی نوشت ها:
1. بقره، آیات24-23.
2. اسراء، آیه 88.
3. مائده، آیات16-15.
4. آل عمران، آیه 64.
5. فرقان، آیه 63.
6. حجرات، آیه 13.
7. نحل، آیه 90.
8. آل عمران، آیه134.
9. فصلت، آیه 34.
10. اسراء، آیه 23.
11. روم، آیه 21.
12. بقره، آیه 187.
13. احزاب، آیه 59.
14. یوسف، آیه 76.
15. طه، آیه 114.
