شنبه: 1403/02/1
نسخه مناسب چاپSend by email
صبح عاشورا، نوشتار مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی
نوشتار مرجع عالیقدر بمناسبت روز عاشورا

صبح عاشورا
السلام علیك یا ابا عبد الله الحسین‏

صبح روز عاشورا، صبح روز رستاخیز عظیمى است كه بشریت در هولناك‏ترین مواقف و هراس‌انگیزترین ایستگاه‌‏ها قرار گرفت و در برابر حوادثى واقع شد كه فرشتگان آسمانى را هم به شگفتى انداخت.
صبحى است سخت رهیب؛ مخاطراتى كه در پى دارد و امتحاناتى كه براى انسان پس از آن پیش مى‌‏آید، چنان شكننده است كه شكست‌ناپذیرى در برابر شداید آن، جلوه امر محال و غیر ممكن را دارد؛ اگر آن سختى‌‏ها بر آسمان‌‏ها و زمین و كوه‌‏ها فرود مى‌‏آمد، تحمّل آن را نداشتند و اگر توان همه افراد بشر را یك نفر داشته باشد باز هم توان غلبه بر شداید و مصائب این روز از صاحب آن، عجیب و حیرت‌‏انگیز است.
استقبال از این روز، تنها در تاریخ انسانیّت، از یك نفر صادر شده است و نه پیش از او سابقه داشته و نه بعد از آن اتفاق مى‌‏افتد؛ یك نفر كه از نظر ظاهرى یك تن بود، امّا از نظر معنا و بصیرت در معنویت و شخصیت یك عالم و عالم‏‌ها و بیش از آسمان‌‏ها و زمین و بهشت و آنچه در آنهاست بود، و همان مثال حقیقى و اكمل «الصورة الإنسانیة هى أكبر حجج الله على خلقه وهى الكتاب الذى كتبه بیده وهى الهیكل الذى بناه بحكمته ...» بود، بزرگ مردى كه در این روز و در این میدانِ پر از آنچه در نظر همه وحشتناك و هول‏‌انگیز و غیر قابل تحمّل است، ایستاد.
آن كس كه اصالت و شرف انسان، اوج عظمت خود و ارزش انسان را در تمام عوالم خلقت به همه مخلوقات و ممكنات نشان داد و آیاتى مثل «لَقَد خَلَقنَا الإنسان فى أحسن تَقویم» و «فَتَبارَكَ اللهُ أحسن الخَالقین» و «إنّى أعلمُ مَا لا تَعلَمُون» را تفسیر نمود، حسین است؛ حسین انسانیت، حسین ملائكه، حسین انبیا، حسین ابراهیم و موسى و مسیح، حسین محمد و على و فاطمه، حسین حسن، حسین اسلام، حسین قرآن، حسین صبر و استقامت، حسین حق و عدالت، و بالاخره حسین خدا و حسین و حسین.
صبح روز عاشوراست؛ صبحى كه آبستن مصایب جانكاهى است كه حسین علیه‌السلام و اهل بیت و اصحابش باید به استقبال آنها بروند و از دین و قرآن و شرف آل محمّد صلوات الله علیهم و شرف همه انسان‏‌هاى شریف، دفاع نمایند و در این روز، یگانه راهى را كه طى‌كردن آن براى نخبگان در طول قرن‌‏ها میسّر نمى‌‏شود، با عزّت و سرافرازى طى نمایند.
صبح عاشوراست، انبوه لشكر ظلم و ضد انسانى، لشكرى كه براى انجام بزرگ‏ترین جنایات آماده شده بودند، گروه معدود و به ظاهر اندك و از نخبگان عالم وجود را محاصره كرده بودند.
حسین علیه‌السلام و اصحابش با تصمیم قاطع و عزمى راسخ، به تمام دنیا و مردم آینده جهان و فرشتگان و همه، اعلام وجود مى‌‏نمایند، و الله اكبر از آن عظمت ایمان و عظمت هدف و مقصد.
حسین علیه‌السلام اگر چه وجودش مالامال از توجه خاص به خداوند متعال بود و اگر چه دلش در حدّ كمال، محكم و استوار بود و مى‌‏دانست كه در آن معركه كه دشمن همه شرارت‌‏ها را مرتكب مى‏‌شود، نه خودش و نه اصحابش شكست نمى‌‏خورند، و با روحیه و قوّت ایمان به خدا در خط خود و صراط مستقیم فداكارى در راه دین و استقبال از شهادت، دشمن را بیچاره مى‌‏نمایند، با این همه، مرد موحّد و بنده خاص و خالص خدا همه چیز و همه نیروها را از او مى‌‏داند و فقط او را حىّ و قیوم مى‌‏شناسد، لذا با ابتهال تمام از خدا كمك مى‏‌طلبد و اعلام وثوق و اعتماد به خدا مى‌‏نماید، و چنان دعا و ابتهال مى‌‏كند كه زبان و بیان ما از تقریر این حال شور و شوق و توجه حسین و اصحابش به خدا عاجز است.
حسین علیه السلام در این روز آنچه را كه به ظاهر براى انسان عزیز است و براى حفظ آنها همه دعا مى‌‏كنند، در ورطه خطر قطعى مى‌‏بیند. او دعا مى‌‏كند، اما دعایش نجات ظاهرى از این ورطه و امتحان بزرگ نیست؛ دعا نكرد كه خدایا جوانانم، و برادرانم را از این قتل و شهادت و اهل بیت را از اسارت، نجات بده و آنها و اصحابم را باقى بدار، یا شیر خوارم را مورد ترحّم این اشرار قرار بده؛ نه! از این مقوله دعا نمى‌‏كرد و هیچ‌یك از اصحاب و یاورانش هم از این گونه دعاها نمى‌‏كردند؛ آنها همه به شهادت مى‌‏اندیشیدند؛ به این كه انصار خدا و انصار رسول خدا و انصار حق مى‌‏باشند خوشحال و مسرور بودند، و چیزى كه در فكر آنها نمى‌‏آمد، نجات از مرگ بود، آنها همه مستغرق در بحار توجّه به خدا و نیل به فوز شهادت بودند، دعایشان این بود كه در شهادت و دادن جان در راه خدا هر چه بیشتر و خالصانه و موفق‏تر عمل نمایند و فداكارتر باشند و در برابر ضربات تیرها و شمشیرها و نیزه‏‌هاى دشمن، شایق‌‏تر ایستادگى نمایند، كشته‌شدن در راه خدا و شهادت، فوز عظیمى بود كه بالمعاینه مى‌‏دیدند و با اختیار و اشتیاق تمام به سوى آن مى‏‌رفتند.
دعاى حسین علیه‌السلام در این موقع دعایى است كه اوج پرواز روح آن حضرت را نشان مى‌‏دهد، و ارتباط خاص و خالص او را با خدا بیان مى‌‏كند. نكته‌‏هاى بزرگى كه در این دعا و در این موقعیت است، چه آموزنده و سازنده است؛ این بالاترین مقام ربط و قرب آنان به خدا است، انسانى كه تمام وجودش معناى «إنَّ صَلاتى وَ نُسُكى وَ مَحیَاىَ وَ مَمَاتى للهِ رَبِّ العَالمین» است، دعا این است: «اَللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتِی فِی كُلِّ كُرْبَةٍ وَ أَنْتَ رَجَائِی فِی كُلِّ شِدَّةٍ وَ أَنْتَ لِی فِی كُلِّ أَمْرٍ نَزَلَ بِی ثِقَةٌ وَ عُدَّةٌ كَمْ مِنْ كَرْبٍ یَضْعُفُ عَنْهُ اَلْفُؤَادُ وَ تَقِلُّ فِیهِ اَلْحِیلَةُ وَ یَخْذُلُ عَنْهُ اَلْقَرِیبُ وَ اَلْبَعِیدُ وَ یَشْمَتُ بِهِ اَلْعَدُوُّ وَ تَعْنِینِی فِیهِ اَلْأُمُورُ أَنْزَلْتُهُ بِكَ وَ شَكَوْتُهُ إِلَیْكَ رَاغِباً فِیهِ عَمَّنْ سِوَاكَ فَفَرَّجْتَهُ وَ كَشَفْتَهُ وَ كَفَیْتَنِیهِ فَأَنْتَ وَلِیُّ كُلِّ نِعْمَةٍ وَ صَاحِبُ كُلِّ حَاجَةٍ وَ مُنْتَهَى كُلِّ رَغْبَةٍ»
در این دعا كه جمله‏‌هاى توحیدى آن را بزرگان علما و اهل معرفت و ارتباط با حقایق عالى و معانى متعالى باید شرح بدهند، و برهان قدرت ایمان و وثوق و اعتماد و امید امام علیه‌السلام به خداست به نكته‌‏هاى بزرگى اشاره شده است.
اوّل: توحید در مقام وثوق و اعتماد و اتكا، امام علیه‌السلام در اندوه‌‏ها فقط خدا را پشتیبان و تكیه‏‌گاه خود مى‌‏داند و به احدى و هیچ‌كس غیر از خدا اعتماد و اتكا ندارد.
دوّم: توحید در مقام رجا و امید كه در این مرتبه و مقام نیز در هر شدّت و سختى به او و حسن قضاى او امیدوار است.
سوم: خدا را ستایش مى‌‏نماید كه در همه حالات و همه همّ و غم‏‌ها هموم و غموم او را بر طرف ساخته و غصه‏‌هایى را كه دل را ضعیف مى‌‏نماید و راه چاره در آنها بسته مى‌‏شود و در آن دوست، شخص را وامى‌‏گذارد و دشمن، شماتت مى‌‏نماید بر طرف فرموده است. در اینجا و در این موقف هولناك نیز از خدا مى‏‌خواهد كه به او توان حفظ آن موقف را عطا كند و او را در تحمل این همه مصیبت‏‌ها و بلیّات یارى فرماید كه تا پایان راه، همه این مدارج و معارج را خودش و اهل بیت و اصحابش با عزمى خلل‌ناپذیر طى نمایند، و مشتاقانه، یكایك گردنه‌‏هاى خوفناك این وادى را پشت سر گذارند و پیش بروند؛ و بروند و بروند، تا به جایى برسند كه دیگر این عقل‏‌هاى ما از درك اوج آن عاجز است و همه قلّه‏‌هاى عظمت را فتح نمایند. این دعا و این ابراز اعتماد و وثوق به بهترین وجهى مستجاب شد، و حسین به آنچه اراده كرده بود و مى‌‏خواست، رسید؛ همه مقاصدش حاصل شد، و همه حوایج حقیقى و خواسته‌‏هایش برآورده شد، همه یاران و اصحابش قلّه‌‏هاى بلند تقرب به خدا را فتح نمودند و بركات كار آنها تا روز قیامت، شكوفا و زنده و پایدار است و آیه شریفه «مَثَلًا كَلِمَةً طَیِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ» در طول قرون و اعصار تا روز قیامت، تفسیر شد.

والسلام على الحسین وعلى اولاد الحسین وعلى اصحاب الحسین و رحمة الله وبركاته‏

صبح روز عاشوراى 1428 هجرى قمرى، عرض و تقدیم شد
لطف الله صافى‏

دوشنبه / 18 شهريور / 1398