بمناسبت ولادت حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا سلام الله علیها
نوشتار آیت الله العظمی صافی بمناسبت میلاد حضرت زهرا سلام الله علیها
نوشتاری از مرجع عظیم الشأن آیت الله العظمی صافی گلپایگانی قدس سره
بسم الله الرحمن الرحیم
اللّهم صلّ علی الصدیقة فاطمة الزكیة حبیبة حبیبك و نبیّك و ام أحبّائك و أصفیائك الّتی انتجبتها و فضّلتها و اخترتها علی نساء العالمین و صلّ علی ولدها الذی بشّرها به خاتم النبیین صلوات الله علیه و آله، بقیة الله فی ارضه ارواح العالمین له الفداء.
پیرامون شخصیت جامع الأطراف و وسیع الأبعاد حضرت زهرا سلام الله علیها آنچه گفتهاند و نوشتهاند و باز هم گویندگان و نویسندگان بگویند و بنویسند، به پایان بیان مقامات و درجات و فضائل حضرت نمیرسند.
اگر چه عمر آن حضرت به ظاهر كوتاه بود، امّا در همین فرصت اندك، مواضعی را از خود نشان دادند كه درسهای سازنده آن در طول تاریخ، برای همه، راهبر و حقّنما است.
و به قول آن شاعر كه میگوید: ضلّ من جعل مقیاس الحیاة الطولا، نباید مقیاس زندگی را طولانیبودن ظاهری عمر قرار داد، بلكه مقیاس حقیقی حیات بشر، عرض عمر و بركات وجودی او است.
حیات حضرت زهرا سلام الله علیها نیز مانند حیات پدر بزرگوارش حضرت خاتم الانبیاء محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله، بسیار عریض، گسترده و پهناور، و سرشار از آثار و بركات بود.
در عالم وجود، كسی از حضرت زهرا علیها آلاف التحیة و الثناء، در علم و اخلاق و سیره و مقامات انسانی و كمالات و جنبههای روحی و جسمی نزدیكتر به حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم - شخص اول عالم امكان- نیست.
اگر چه طول عمر آن بزرگوار 18 سال بیشتر نبود، اما عرض آن بیش از میلیونها و بیشتر و بیشتر بود. مهمّ این است كه شخص در مدّت كوتاه حیات خویش، كارهایی بزرگ انجام دهد كه از دیگرانی مثل او در هزاران برابر آن سالها، صادر نمیشود.
از این جهات، هر چه ما در این موضوع و میدان وارد شویم، و هر چه در رشتههای مقامات و فضائل آن بزرگوار مطرح كنیم، نمیتوانیم حقّ مطلب را ادا نماییم.
همه مقاماتی را كه بتوان برای یك انسان كامل فرض كرد، حضرت زهرا سلام الله علیها در رتبه اول و در درجه اول آن قرار دارد.
مواضع حضرت زهرا علیها السلام در ایمان و معرفة الله، در بندگی خدا و عبادت، در بیاعتنایی به دنیا و قناعت، در رحم و ایثار دیگران بر خود، در همسرداری و تربیت فرزند، در حفظ كرامتها و حشمتهای خاصی كه اسلام برای بانوان توصیه نموده است و در رعایت ستر و عفاف، و در نشاندادن تمام ده صفت برجستهای كه در سوره احزاب برای زنان، مانند مردان افتخار شمرده شده، یگانه و اسوه بود.
همه تاریخ حیات آن حضرت برای انسان اعجابآفرین است كه چگونه یك زن، و تا كجا میتواند به آن مقامات عالی نائل شود، و سیر خودش را به طرف خداوند متعال ادامه بدهد.
آن قدر انوار وجود فاطمه علیها السلام درخشان است كه بعضی از زنان پیغمبر در توصیف ایشان میگوید: «مَا رَأَیْتُ أفْضَل مِنْ فَاطِمَة غَیر أبِیهَا؛ من برتر از فاطمه ندیدم مگر پدرش را»(1)
مواضعی كه حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا سلام الله علیها بعد از رحلت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم اتخاذ كردند، بسیار والا و اعجابانگیز بود.
او كه مسئولیت بزرگ رساندن حقایق به مردم را بر عهده خودش میدید، معجزهوار آن خطبه بزرگ را در مسجد پیامبر صلوات الله علیه و آله انشاء كرد.
در آن شرایط و موقعیت كه برای هیچ كسی امكان چنان سخنرانی و چنان خطبه و بیان حقائقی میسر نبود آن حضرت - كه سلام و درود خداوند بر او باد- تنها كسی بود كه با حضور خود و ایراد آن خطبه بلیغه، حضور رسول الله صلی الله علیه و آله را به یاد مستمعین میآورد.
آن حضرت با چادر و عبایی كه پوشیده بودند و روی زمین كشیده میشد و در حالی كه زنان بنیهاشم اطراف ایشان را گرفته بودند وارد مسجد شد.
به امر آن بزرگوار، پردهای بین بانوان و مردان كشیده شد تا حضرت از پشت پرده خطبه بخوانند و چنان خطبه را بالبداهة انشاء میفرمودند كه مستمعان را سكوت فراگرفته و اشك از چشمان آنها سرازیر شده بود.
وجود حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها وجودی آسمانی و ملكوتی است كه امثال بنده نمیتوانیم در این میدانها وارد شویم و به وصف آن حضرت بپردازیم.
اصلاً یكی از اركان مهمّ عنوان والای اهل بیت علیهم السلام، حضرت زهرا سلام الله علیها است. در آیه تطهیر «إنّما یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ البَیْتِ وَ یُطَهِّرَكُم تَطْهِیراً»(2)، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها یگانه بانویی از آن پنج تن است كه این آیه در شأن آنها نازل شده است و او مشمول این آیه است.
و در آیه «فَمَنْ حَاجَّكَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ»(3)، یگانه زنی كه با حضرت رسول حضور پیدا كرد فاطمه زهرا صلوات الله علیهما بود.
در آیه «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى»(4)
هم وقتی از حضرت رسول صلوات الله علیه و آله میپرسند كه نزدیكان شما - كه خداوند در این آیه امر به مودّت آنها فرموده- چه كسانی هستند؟
میفرمایند: علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم اجمعین. (5)
مقام معنوی حضرت زهرا سلام الله علیها و وجود مبارك ایشان، حجتی است برای حقانیت شیعه.
بنده یك وقتی كه در مدینه بودم، شنیدم كتابخانهای در آنجا كتابهای ضد شیعه را میفروشد. بنده رفتم و كتابهای آنجا را بررسی كردم. دیدم یكی از آن كتابها روی میز صاحب مكتب است. كتابی بود به نام «و جاء دور المجوس»
با صاحب كتابخانه مشغول صحبت شدم. ایشان از كتابهایی نام برد كه بنده آنها را میشناختم. بعد پرسید كه شما این كتاب را دیدهاید یا نه؟ گفتم: ندیدم، ولی میدانم كه تمام مطالب افترا و دروغ است. گفت: نخوانده از كجا میگویید؟
كتاب را گرفتم و باز كردم. در همان نگاه اول، مطلبی را كه نوشته بود عنوان كردم، و جعل و كذببودن آن را برایش ثابت نمودم.
بالاخره بعد از كمی صحبت، پرسید كه عقیده شما در مسأله خلافت آن دو نفر چیست؟ گفتم: این چه سؤالی است كه شما میكنید! معلوم است كسی كه عقیده به آنها نداشته باشد، از دین خارج نمیشود، و كسی كه از دنیا برود و آنان را نشناخته باشد بیدین نیست.
در ادامه كه نسبت به عقیده شیعه درباره امر خلافت اصرار میكرد گفتم: عقیدتنا عقیدة سیدة فاطمه سلام الله علیها.
این را كه گفتم ساكت شد، و معلوم بود مواضع آن حضرت نسبت به خلفا را نمیتوانند ردّ نمایند. سپس پرسید: بعد چطور؟ و منظورش اجماع ساختگی بود. گفتم: ما به همان اعتقاد حضرت زهرا علیها السلام باقی هستیم.
وقتی باز هم همین حرف محكم را تكرار كردم، دیگر نتوانست حرفی بزند.
غرض اینكه موقعیت و مواضع حضرت فاطمه زهرا صلوات الله و سلامه علیها، موقعیتی است كه اساس مذهب تشیع را تقویت و تأیید میكند.
بنابراین باید معارف و هدایتهای سرور بانوان جهان، بضعه رسول صلوات الله علیه و آله را در معرض مطالعه همگان قرار دهیم كه همین عقاید و هدایتها حجّت تشیع میباشد.
باید در این ایام بمناسبت میلاد آن بانوی یگانه، خطبه معجزهوار حضرت زهرا سلام الله علیها - كه متضمن همهگونه پیام لازم و سازنده در تمام نواحی حیات است- مورد توجه قرار بگیرد.
باید موضع حضرت آنجا كه میفرماید: «خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ أَنْ لَا یَرَیْنَ الرِّجَالَ وَ لَا یَرَاهُنَّ الرِّجَال؛ برای زن بهترین حال این است كه هم مرد بیگانه او را نبیند و هم او مرد بیگانه را نبیند»(6)،
مورد توجه و تأمل بانوان زهرایی قرار بگیرد.
باید مراسم و ذكر فضائل آن حضرت همیشه زنده بماند كه یكی از وسائل تقرّب به خداوند، احیاء امر اهل بیت علیهم السلام خصوصاً فاطمه زهرا سلام الله علیها میباشد.
باید در چنین موقعیتی هر چه میتوانیم مقام حضرت زهرا علیها السلام را بیشتر تجلیل بكنیم و معارف ایشان را به مردم برسانیم كه ادای مزد رسالت حضرت رسول صلی الله علیه و آله، تجلیل و تقدیر از ایشان است.
البته كسانی كه در مقام تجلیل و تعظیم آن حضرت هستند، طبعاً ملتزم به احكام هم میباشند. همانطور كه امام صادق علیه السلام در شعری كه انشاد كردند فرمودند:
تَعْصِی الْإِلَهَ وَ أَنْتَ تُظْهِرُ حُبَّهُ
هَـذَا مُحَالٌ فِی الْفِعَالِ بَدِیعٌ
لَـوْ كَــانَ حُبُّكَ صَادِقاً لَأَطَعْتَهُ
إِنَّ الْمُحِبَّ لِمَنْ یُحِبُّ مُطِیع(7)
یعنی علامت صدق و صداقت ما در محبّت فاطمه زهرا علیها آلاف التحیة و الثناء این است كه در راه او و خط آن بزرگوار ثابتقدم باشیم و همیشه و هر لحظه، اطاعت از امر خدا و رسول و ائمه طاهرین علیهم السلام را سرلوحه كار خودمان قرار بدهیم.
پینوشتها:
1. مجمع الزوائد هیثمی، كتاب المناقب، باب مناقب فاطمة بنت رسول الله صلی الله علیه و آله، ح15193.
2. سوره احزاب، آیه33.
3. سوره آل عمران،آیه61.
4. سوره شوری، آیه23.
5. بحار الانوار؛ج23، ب13.
6. وسائل الشیعة، ج20،ح25054.
7. امالی شیخ صدوق ره، مجلس74.