70. علی(ع) برادر پیامبر(ص)

عَنْ عَبدِ اللهِ بنِ عُمَر، قَالَ رَسُولُ اللهِ(ص):

«عَلِیٌّ أَخِی فِی الدُّنْیَا وَالآخِرَةِ».[1]

از عبدالله بن عمر روایت است كه گفت: رسول خدا(ص) فرمود:

«علی برادر من است در این جهان و سرای دیگر».

[1]. صالحی شامی، سبل ‌الهدی و الرشاد، ج11، ص297؛ ترمذی در الجامع‌الصحیح (ج5، ص300) از ابن‌عمر روایت می‌كند كه رسول خدا(ص) میان اصحابش پیمان برادری بست (علی در این موقع تنها ماند) در این لحظه با دیدگان اشك‌آلود حضور پیامبر(ص) رسید و گفت: «یا نبیّ ‌الله! بین ملازمان و همراهانتان پیوند اخوّت ایجاد كردی ولی میان من و كسی پیوند برادری برقرار نفرمودی». حضرت فرمود: «تو برادر من در این جهان و سرای دیگر هستی».

حاكم نیشابوری، در المستدرك (ج3، ص14) و سیوطی در الجامع‌الصغیر (ج2، ص176)، و در كتاب مناقب سیدنا علی(ع) از زید بن ارقم نقل است كه رسول خدا(ص) به علی(ع) فرمود: «تو برادر و رفیق منی». و در فردوس‌الاخبار (دیلمی، ج3، ص15، ح4182) از آن سرور(ص) نقل است كه فرمود: «علی برادر و عموزاده من است».

ابن‌عساكر از عباس روایت آورده كه رسول خدا(ص) فرمود: «بهترین برادرانم علی، بهترین عموهایم حمزه است». ابن‌عساکر، تاریخ‌ مدینة دمشق، ج42، ص61 و رجوع شود به: هیثمی، مجمع‌الزوائد، ج9، ص111 (باب منزلته ومؤاخاته). گفتنی است كه حدیث مؤاخات از احادیث مشهور بین فریقین است و ایجاد پیوند برادری بیش از یك نوبت انجام شده است.

در حدیث دیگر از مسند زید بن ابی‌أوفی در باب مؤاخات چنین آمده است: وقتی علی(ع) از تأخیر پیوند برادری‌اش شِكوه كرد، نبیّ مكرّم(ص) فرمود: «قسم به خدایی كه مرا به حق مبعوث فرمود [پیمان] تو را به عقب نینداختم مگر برای اینكه تو را برادر خود كنم. تو برادر منی و نسبت به من چون هارون نسبت به موسایی با این فرق كه پس از من پیامبری نخواهد بود و تو برادر و وارث من هستی».

علی گفت: «از تو چه چیزی به ارث می‌برم یا رسول الله؟».

فرمود: «آنچه را پیامبران پیش از من ارث گذاشتند».

پرسید: «انبیای پیشین چه چیزی به ارث گذاشتند؟»

فرمود: «كتاب خدا و سنت پیامبرانشان و تو با منی در قصرم در بهشت با دخترم فاطمه و تو برادر و رفیق منی».

این حدیث را احمد در كتاب مناقب علی آورده است. ر.ک: متقی هندی، كنزالعمال، ج13، ص105ـ 106.

می‌گویم: چقدر شایسته است كه دوستدار علی(ع) به هنگام ذكر احادیث «پیوند برادری» كه روایاتش متواتر است به ترنّم این اشعار كه منسوب به امیرمؤمنان(ع) است بپردازد. ترجمه اشعار طبق نقل كنزالعمال (متقی هندی، ج13، ص112) چنین است:

رسول خدا(ص) برادر و پدر خانم من است و حمزة سیدالشّهدا عمویم می‌باشد.

و جعفر طیّار كه (در بهشت) بامداد و شامگاه همراه فرشتگان پرواز می‌كند برادر من است.

و فاطمه دخت محمد(ص) همسر و آرام جان من است كه گوشتش با گوشت و خونم در آمیخته است.

و نواده‌های پیامبر(ص) (حسنین‘) دو فرزند من از فاطمه‌اند، چه كسی از شما را نصیبی همچون نصیب من هست؟

بر تمام شما در ایمان به خدا و پیامبر پیشتازم درحالی‌كه هنوز خُرد بودم و به مرز بلوغ جسمی نرسیده بودم.