فضیلت ماه مبارك رمضان
در خطبه رسول خدا(ص)
شیخ صدوق(رحمه‌الله) به سند خود از حضرت امام‌رضا(علیه‌السلام) از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) روایت كرده است كه فرمود: پیغمبر اكرم(ص) روزی برای ما خطبه خواند و فرمود:
«ای مردم! به‌درستی‌كه ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به شما رو كرده است. ماهی كه نزد خدا بهترین ماهها، روزهایش بهترین روزها، شبهایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات است. ماهی كه در آن به ضیافت خدا خوانده و از اهل كرامت خدا قرار داده شدهاید. نفسهای شما در آن ثواب تسبیح دارد و خواب شما در آن عبادت و عمل شما در آن مقبول و دعای شما در آن مستجاب است؛ پس با نیّتهای راست و دلهای پاك، از خدا درخواست كنید كه شما را برای روزه و تلاوت قرآن توفیق دهد. به‌درستی‌كه شقی و بدعاقبت، كسی است كه از آمرزش خدا در این ماه بزرگ محروم شود و به گرسنگی و تشنگی خود در این ماه، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را یاد كنید و بر فقیران و مسكینان خود تصدّق كنید، سالمندان را احترام
نمایید، بر صغار و خُردسالان رحم كنید؛ و صله ارحام نمایید و زبانهای خود را [از آنچه نباید گفت] و چشمهای خود را از آنچه نباید به آن نگاه كرد، نگاه دارید؛ و گوشهای خود را از آنچه نباید شنید حفظ كنید، و با یتیمان مردم مهربانی كنید، تا با یتیمان شما مهربانی شود، و از گناهان خود به‌سوی خدا توبه و بازگشت نمایید و دستهای خود را در اوقات نماز به دعا بلند كنید كه آن هنگام بهترین ساعتها است. خدا به رحمت به‌سوی بندگانش نظر میفرماید و هرگاه ایشان با او مناجات نمایند، جواب میفرماید و هرگاه او را ندا كنند، لبیك میگوید و هرگاه او را بخوانند، مستجاب می‌كند.
ای مردم! به‌درستی‌كه جانهای شما در گرو عملهای شماست؛ پس با استغفار، از گرو بیرون آورید، و پشتهای شما از گناهانتان سنگین است. پس به طول‌دادن سجود، آن را سبك سازید و بدانید كه خدا به عزّت خود سوگند یاد كرده است كه نمازگزاران و سجده‌كنندگان را عذاب نكند و آنها را به آتش جهنّم در روز قیامت نترساند.
ای مردم! هركس از شما مؤمن روزهداری را در این ماه افطار دهد، برای او نزد خدا ثواب یك بنده آزادكردن و آمرزش گناهان گذشته خواهد بود». پس گفته شد: یا رسول‌الله! همه ما قدرت بر آن نداریم؛ فرمود: «با افطار دادن به روزهدار ـ اگرچه به نصف دانه خرما باشد ـ از آتش بپرهیزید؛ اگرچه به شربتی آب باشد.
ای مردم! هركس از شما خلق خود را در این ماه نیكو سازد، گذشتن از صراط در روزی كه قدمها بر آن بلغزد، برای اوست.
ایّها النّاس! كسی‌كه در این ماه خدمت غلام و كنیز خود را سبك گرداند، خدا در قیامت حساب او را آسان سازد. و هركس در این ماه شرّ خود را باز دارد، خدا خشم خود را از او در روز قیامت باز دارد. و كسی كه یتیمی را در این ماه گرامی بدارد، خدا او را در روز قیامت گرامی دارد. و كسی كه در این ماه با خویشاوند خود صله نماید، خدا او را در قیامت به رحمت خود وصل كند. و كسی كه در این ماه قطع رحم كند، خدا در روز قیامت رحمت خود را از او قطع فرماید. و هركس در این ماه نماز مستحبّی به‌جای آورد، برای او برائت از آتش نوشته میشود. و كسی كه نماز واجب به‌جا آورد، مثل كسی است كه در ماههای دیگر هفتاد نماز واجب به‌جا آورد. و كسی كه در این ماه بسیار بر من صلوات بفرستد، خدا در روزی كه میزانها سبك باشد، میزان او را سنگین سازد. و هركس در این ماه تلاوت آیهای از قرآن كند، ثواب ختم قرآن در ماههای دیگر را دارد.
ایّها النّاس! درهای بهشت در این ماه گشوده است؛ از خدا بخواهید كه [این درها را] به روی شما نبندد و درهای آتش، بسته است؛ از پروردگار خود بخواهید كه آنها را به روی شما باز نگرداند. و شیاطین دربند هستند؛ از خدا درخواست كنید كه آنها را بر شما مسلّط نسازد».
امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمود: پس من برخاستم و عرض كردم: یا رسول‌الله! بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: «یا اباالحسن! فاضلترین اعمال در این ماه پارسایی است از آنچه خدا حرام كرده است».
سپس رسول خدا(ص) گریست. عرض كردم: «یا رسول‌الله! چه چیز شما را به گریه درآورد؟». فرمود: «گریه میكنم برای آنچه در این ماه به تو میرسد. گویا تو را میبینم كه برای پروردگارت نماز میگزاری و برخاسته است شقیترینِ اوّلین و آخرین جفت پی‌كننده ناقه ثمود و بر فرقت ضربتی زده است كه با آن ریش تو خضاب شده است». پس، من عرض كردم: «این در سلامت دین من است». فرمود: «در سلامت دین توست!». سپس فرمود: «یا علی! هركس تو را بكشد، مرا كشته و هركس تو را دشمن بدارد، مرا دشمن داشته؛ برای اینكه تو از من، مثل جان منی و طینت تو از طینت من است و تو وصیّ من و خلیفه من بر امّتم هستی!».[1]