جمعه: 10/فرو/1403 (الجمعة: 19/رمضان/1445)

پیام‌هاى انسان‌ساز قرآن

قرآن، كتابی است كه مردم را به سلامتی، صلح و سازش دعوت و هدایت می‌كند و آنها را از تاریكی‌ها خارج و وارد نور می‌كند.

آیات قرآن در همه ابعاد نور است؛ در توحید و معرفت خداوند، سخنی كه در قرآن مجید است در هیچ كتابی وجود ندارد.

آیاتی، مثل ﴿تَعالَوْا إِلى‏ كَلِمَةٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَكُمْ أَلّا نَعْبُدَ إِلّا اللهَ وَ لا نُشْرِكَ بِهِ شَیْئاً﴾[1] همه‌اش انسان‌ساز است. مقاصد حقیقی بشر، هویت و آزادی حقیقی او همه در آیات قرآن مجید است.

اخلاقیاتی هم كه در قرآن مجید است، مانند ﴿وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً﴾[2] نیز همه نور است. باید این آیات را تلاوت و تأمل كنیم و نورانیت این آیات را در خودمان حفظ كنیم.

پیام‌ها و اعلامیه‌های قرآن به‌تمام دنیا، پیام‌های زنده و والایی است:

﴿یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى‏ وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّٰهِ أَتْقاكُم‏﴾[3]

 

همه برنامه‌هایی كه در قرآن است؛ راجع به سیاست، اقتصاد، اجتماع و اخوت و برادری، برنامه‌هایی انسان‌ساز است كه باید همیشه در زندگی مسلمانان ظهور داشته باشد.

قرآن پر است از آیاتی كه راجع به دنیا، معیشت مردم، روابط آنها با یكدیگر، روابط زن و مرد و روابط حاكم و محكوم پیام دارد.

شما آیاتی، مثل ﴿إِنَّ اللهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَى وَیَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْیِ یَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ﴾[4] را بخوانید و در آن تأمل كنید.

دنیا، آیه شریفه ﴿الَّذِینَ یُنفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللّٰهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ﴾[5] را ببیند.

﴿وَلَاتَسْتَوِی الْحَسَنَةُ وَلَا السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَكَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ﴾[6] را بخوانید و ببینید قرآن به چه افكار بلندی دستور می‌دهد.

 

از آیات اخلاقی قرآن، آیه ﴿وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّاتَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَ بِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَاناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِیماً﴾[7] را ملاحظه كنید و ببینید در مقام احترام به پدر و مادر چه دستوراتی داده است.

 

[1]. آل عمران، 64. «بیایید به‌سوى سخنى كه میان ما و شما یكسان است كه جز خداوند یگانه را نپرستیم و چیزى را همتاى او قرار ندهیم».

[2]. فرقان، 63. «بندگان (خاص خداوند) رحمان، كسانى هستند كه با آرامش و بى‏تكبّر بر زمین راه مى‏روند».

[3]. حجرات، 13. «اى مردم! ما شما را از یك مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‏ها و قبیله‏ها قرار دادیم تا یكدیگر را بشناسید (اینها ملاك امتیاز نیست،) گرامى‏ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست».

[4]. نحل، 90. «خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزدیكان فرمان مى‏دهد و از فحشا و منكر و ستم، نهى مى‏كند؛ خداوند به شما اندرز مى‏دهد، شاید متذكّر شوید!».

[5]. آل عمران، 134. «همان‌ها كه در توانگرى و تنگدستى، انفاق مى‏كنند و خشم خود را فرو مى‏برند و از خطاى مردم درمى‏گذرند و خدا نیكوكاران را دوست دارد».

[6]. فصلت، 34. «هرگز نیكى و بدى یكسان نیست بدى را با نیكى دفع كن، ناگاه (خواهى دید) همان كس كه میان تو و او دشمنى است، گویى دوستى گرم و صمیمى است!».

[7]. اسراء، 23. «و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستید! و به پدر و مادر نیكى كنید! هرگاه یكى از آن دو، یا هر دوى آنها، نزد تو به سن پیرى رسند، كمترین اهانتى به آنها روا مدار! و بر آنها فریاد مزن! و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو!»

نويسنده: