در مورد وحدت حوزه و دانشگاه باید بگویم من گاهی فکر میکنم که اصلاً وحدت حوزه و دانشگاه هست، مگر اینکه مطالب خارجی بیاید و الا چنین نبوده که حوزه و دانشگاه وحدت نداشته باشند، دانشگاه در علومی که باید در جامعه باشد و اسلام میگوید این علوم باید باشد تحصیل میکند.
علومی هم که ما داریم اساس اخلاق و اعتقادات و کمالات معنوی انسان است. پس وحدت حوزه و دانشگاه محقق است. مطالب خارجی را میآورند اضافه میکنند بعد میگویند حوزه و دانشگاه با هم اختلاف دارند، این مطلب مثل این میماند که ممکن است دو دانشجو هم با هم اختلاف داشته باشند، یا دو دکتر در رشتۀ پزشکی در بینشهای خود با هم اختلاف داشته باشند.
ما چرا با هم وحدت نداشته باشیم؟ چه تباین و اختلافی داریم؟ من گاهی فکر میکنم این مسأله چطور است که میخواهند محقق کنند؟ محقق است، مسائل دیگری از خارج وارد میشود، مثل اینکه در حوزه هم ممکن است اختلاف باشد.
حوزه و دانشگاه با هم هستند و با هم متحدند، هم ما آنها را تقویت میکنیم و میگوییم باید آنها درس بخوانند، هم آنها باید از این علوم داشته باشند، قرآن و معارف قرآنی را بدانند. هیچ دانشجویی پیدا نمیشود که بگوید من علوم حوزه را نمیخواهم. در حوزه یا نحو و صرف و زبان عربی است یا منطق و ادبیات و کلام.
ما وجه اختلافی نداریم اصلاً ما و شمایی نیست که بگوییم ما و شما، در گذشته هم این علوم بوده است البته به مرور زمان تحقیقات و پیشرفتهای علوم تغییر کرده است. مگر جابر بن حیان را که از شاگردان حضرت امام جعفر صادق× است نمیگویند پدر شیمی است؟ ابتکاراتی داشت، کتابهایی در زندگی او نوشتهاند، بعضی میگویند ٥٠٠ کتاب داشته است، بعضی میگویند ١٠٠٠ کتاب. جابر بن حیان با هشام بن حکم که شاگرد حضرت در علم کلام بود یا محمد بن مسلم که شاگرد حضرت در علم حدیث بود اختلاف نداشته است. اصلاً دانشگاه و دانشجو و حوزه چند عنوان است که در لفظ با هم اختلاف دارند، آنجا را میگویند دانشگاه، اینجا را میگویند حوزه، و الا همه با هم هستیم و با هم خیلی دوستیم، اختلاف جوهری نیست تا بگویند میخواهیم اینها را با هم متحد کنیم. گاهی گفته میشود که این دانشجو و این طلبه با هم اختلاف دارند همانگونه که ممکن است دو طلبه هم با هم اختلاف داشته باشند، این مسألۀ دیگری است حوزه و دانشگاه با هم هستند و متحدند و اسلام اینها را عزیز میداند.