مسأله 2181. اجارهدهنده و كسي كه چيزي را اجاره ميكند بايد مكلف و عاقل باشند و به اختيار خودشان اجاره را انجام دهند و نيز بايد در مال خود حق تصرف داشته باشند. پس سفيه كه مال خود را در كارهاي بيهوده مصرف ميكند چون حق ندارد در مال خود تصرف نمايد، و كسي كه از تصرف در مالش به حكم حاكم شرع ممنوع شده، اگر چيزي را به اموالي كه از تصرف در آنها ممنوع شده اجاره كند يا آن اموال را اجاره دهد، صحيح نيست.
مسأله 2182. انسان ميتواند از طرف ديگري وكيل شود و مال او را اجاره دهد.
مسأله 2183. اگر وليّ يا قيم بچه مال او را با رعايت مصلحت او اجاره دهد، يا خود او را اجير ديگري نمايد اشكال ندارد، و اگر مدتي از زمان بالغشدن او را جزء مدت اجاره قرار دهد، بعد از آن كه بچه بالغ شد، نسبت به اجاره اموالش نميتواند بقيه اجاره را به هم بزند، و نسبت به خودش، نفوذ اجازه وليّ محل اشكال است مگر مصلحتي كه استيفاء آن لازم باشد، مثل حفظ حيات صغير در آن ملاحظه شده باشد.
مسأله 2184. بچه صغيري را كه وليّ ندارد، بدون اجازه مجتهد نميشود اجير كرد، و كسي كه به مجتهد دسترسي ندارد، ميتواند از چند نفر مؤمن كه عادل باشند، اجازه بگيرد و او را اجير نمايد.
مسأله 2185. اجارهدهنده و مستأجر لازم نيست صيغه عربي بخوانند، بلكه اگر مالك به كسي بگويد: ملك خود را به تو اجاره دادم؛ و او بگويد: قبول كردم؛ اجاره صحيح است، و نيز اگر حرفي نزنند و مالك به قصد اين كه ملك را اجاره دهد آن را به مستأجر واگذار كند و او هم به قصد اجارهكردن بگيرد، اجاره صحيح ميباشد.
مسأله 2186. اگر انسان بدون صيغهخواندن بخواهد براي انجام عملي اجير شود، همينكه مشغول آن عمل شد، اجاره صحيح است.
مسأله 2187. كسي كه نميتواند حرف بزند، اگر با اشاره بفهماند كه ملك را اجاره داده يا اجاره كرده، صحيح است.
مسأله 2188. اگر خانه يا دكان يا اطاقي را اجاره كند و صاحب ملك با او شرط كند كه فقط خود او از آن استفاده نمايد، مستأجر نميتواند آن را به ديگري اجاره دهد، و اگر شرط نكند ميتواند آن را به ديگري اجاره دهد، ولي اگر بخواهد به زيادتر از مقداري كه اجاره كرده آن را اجاره دهد، بنابر احتياط لازم بايد در آن، كاري مانند تعمير و سفيدكاري انجام داده باشد؛ خواه به غير جنسي كه اجاره كرده آن را اجاره دهد يا به همان جنس.
مسأله 2189. اگر اجير با انسان شرط كند كه فقط براي خود انسان كار كند، نميشود او را به ديگري اجاره داد، و اگر شرط نكند، بنابر احتياط لازم بايد به زيادتر از آنچه كه او را اجاره كرده اجاره ندهد؛ خواه به همان جنس اجاره دهد يا به غير جنسي كه اجاره كرده است.
مسأله 2190. احتياط لازم، اجارهندادن زمين و كشتي و آسياب است به زيادتر از آنچه اجاره كرده، ولي در غير اين سه چيز و غير خانه و دكان و اجير، اگر چيز ديگری را اجاره كند و مالك با او شرط نكند كه فقط خودش استفاده نمايد، ميتواند به بيشتر از مقداري كه اجاره كرده اجاره دهد.
مسأله 2191. اگر خانه يا دكاني را مثلاً يك ساله به صد تومان اجاره كند و از نصف آن خودش استفاده نمايد، ميتواند نصف ديگر آن را به صد تومان اجاره دهد، ولي اگر بخواهد نصف آن را به زيادتر از مقداري كه اجاره كرده، مثلاً به صد و بيست تومان اجاره دهد، بايد در آن، كاري مانند تعمير انجام داده باشد.