مسأله 2862. شرایط امر به معروف و نهی از منكر پنج چیز است:
اول ـ آن كه آمر و ناهی، معروف و منكر را بشناسد، و یقین داشته باشد به وجوب معروف و حرمت منكر، و ایمن باشد از اشتباه خودش.
دوم ـ آن كه احتمال بدهد كه امر و نهی او تأثیر داشته باشد. پس اگر احتمال عقلایی ندهد كه امر و نهی او اثر دارد، وجوب آن ساقط میشود.
سوم ـ آن كه كسی كه واجب را ترك نموده و یا فعل حرام را به جا آورده، اصرار به آن داشته باشد. پس اگر بداند كه مرتدع شده و بعد مرتكب نمیشود، ساقط میشود.
چهارم ـ آن كه واجب‌بودن معروف و حرام‌بودن منكر در حق فاعل، منجَّز و ثابت باشد، و در ترك واجب و فعل حرام عذری نداشته باشد. پس اگر فاعل، معتقد باشد به مباح‌بودن فعل حرامی، و یا به جواز ترك واجبی، در این صورت، امر به معروف و نهی از منكر، ساقط
میشود؛ و همین‌طور است در هر موردی كه تارك واجب و فاعل حرام عذر داشته باشد. بلی، از راه تنبیه غافل و ارشاد جاهل، تنبیه و ارشاد، لازم است.
پنجم ـ آن كه در امر و نهی او مفسده و ضرری نباشد. پس با احتمال عقلایی به ضرر و مفسده، ساقط میشود.