مسأله 2749. دسته دوم از كسانی كه به واسطه خویشی ارث میبرند، جد، یعنی پدر بزرگ و جده یعنی، مادر بزرگ و برادر و خواهر میت است، و اگر برادر و خواهر نداشته باشد، اولادشان ارث میبرند.
مسأله 2750. اگر وارث میت، فقط یك برادر، یا یك خواهر باشد، همه مال به او میرسد، و اگر چند برادر پدر و مادری، یا چند خواهر پدر و مادری باشد، مال به طور مساوی بین آنان قسمت میشود، و اگر برادر و خواهر پدر و مادری با هم باشند، هر برادری دو برابر خواهر میبرد، مثلاً اگر دو برادر و یك خواهر پدر و مادری دارد، مال را پنج قسمت میكنند، هر یك از برادران دو قسمت، و خواهر یك قسمت آن را میبرد.
مسأله 2751. اگر میت برادر و خواهر پدر و مادری دارد، برادر و خواهر پدری كه از مادر با میت جدا هستند ارث نمیبرند، و اگر برادر و خواهر پدر و مادری ندارد، چنانچه فقط یك خواهر یا یك برادر پدری داشته باشد، همه مال به او میرسد، و اگر چند برادر یا چند خواهر پدری داشته باشد، مال به طور مساوی بین آنان قسمت میشود، و اگر هم برادر و هم خواهر پدری داشته باشد، هر برادری دو برابر خواهر میبرد.
مسأله 2752. اگر وارث میت فقط یك خواهر، یا یك برادر مادری باشد، همه مال به او میرسد، و اگر چند برادر مادری، یا چند خواهر مادری، یا چند برادر و خواهر مادری باشند، مال به طور مساوی بین آنان قسمت میشود.
مسأله 2753. اگر میت برادر و خواهر پدر و مادری، و برادر و خواهر پدری، و یك برادر یا یك خواهر مادری داشته باشد، برادر و خواهر پدری ارث نمیبرند، و مال را شش قسمت میكنند، یك قسمت آن را به برادر یا خواهر مادری، و بقیه را به برادر وخواهر پدر و مادری میدهند، و هر برادر دو برابر خواهر میبرد.
مسأله 2754. اگر میت، برادر و خواهر پدر و مادری، و برادر و خواهر پدری و برادر و خواهر مادری داشته باشد، برادر و خواهر پدری ارث نمیبرد، و مال را سه قسمت میكنند؛ یك قسمت آن را برادر و خواهر مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت میكنند، و بقیه را به برادر و خواهر پدر و مادری میدهند، و هر برادر دو برابر خواهر میبرد.
مسأله 2755. اگر وارث میت، فقط برادر و خواهر پدری، و یك برادر مادری، یا یك خواهر مادری باشد، مال را شش قسمت میكنند؛ یك قسمت آن را برادر یا خواهر مادری میبرد، و بقیه را به برادر وخواهر پدری میدهند، و هر برادر، دو برابر خواهر میبرد.
مسأله 2756. اگر وارث میت فقط برادر و خواهر پدری، و چند برادر و خواهر مادری باشد، مال را سه قسمت میكنند؛ یك قسمت آن را برادر و خواهر مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت میكنند، و بقیه را به برادر و خواهر پدری میدهند، و هر برادر دو برابر خواهر میبرد.
مسأله 2757. اگر وارث میت، فقط برادر و خواهر و زن او باشد، زن ارث خود را به تفصیلی كه گفته میشود میبرد، و خواهر و برادر به طوری كه در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را میبرند، و نیز اگر زنی بمیرد، و وارث او فقط خواهر و برادر و شوهر او باشد، شوهر نصف مال را میبرد، و خواهر و برادر به طوری كه در مسائل پیش گفته شد، ارث خود را میبرند؛ ولی برای آن كه زن یا شوهر ارث میبرد، از سهم برادر و خواهر مادری چیزی كم نمیشود، و از سهم برادر و خواهر پدر و مادری یا پدری كم میشود، مثلاً اگر وارث میت، شوهر و برادر و خواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری او باشد، نصف مال به شوهر میرسد، و یك قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادری میدهند، و آنچه میماند مال برادر و خواهر پدر و مادری است. پس اگر همه مال او شش تومان باشد، سه تومان به شوهر، و دو تومان به برادر و خواهر مادری، و یك تومان به برادر و خواهر پدر و مادری میدهند.
مسأله 2758. اگر میت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم ارث آنان را به اولادشان میدهند، و سهم برادرزاده و خواهرزاده مادری به طور مساوی بین آنان قسمت میشود، و از سهمی كه به برادرزاده و خواهرزاده پدری، یا پدر و مادری میرسد، هر پسری دو برابر دختر میبرد.
مسأله 2759. اگر وارث میت، فقط یك جد یا یك جده است؛ چه پدری باشد یا مادری، همه مال به او میرسد و با بودن جد میت، پدر جد او ارث نمیبرد.
مسأله 2760. اگر وارث میت، فقط جد و جدّه پدری باشد، مال سه قسمت میشود؛ دو قسمت را جد و یك قسمت را جده میبرد، و اگر جد و جده مادری باشد، مال را به طور مساوی بین خودشان قسمت میكنند.
مسأله 2761. اگر وارث میت، فقط یك جد یا جده پدری و یك جد یا جده مادری باشد، مال سه قسمت میشود؛ دو قسمت را جد یا جدّه پدری، و یك قسمت را جد یا جده مادری میبرد.
مسأله 2762. اگر وارث میت، جد و جدّه پدری و جد و جده مادری باشند، مال سه قسمت میشود؛ یك قسمت آن را جد و جده مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت میكنند، و دو قسمت آن را به جد و جده پدری میدهند، و جد دو برابر جده میبرد.
مسأله 2763. اگر وارث میت، فقط زن، جد و جده پدری و جده و جده مادری او باشد زن ارث خود را به تفصیلی كه گفته میشود میبرد و یك قسمت از سه قسمت اصل مال را به جد و جده مادری میدهند كه به طور مساوی بین خودشان قسمت میكنند، و بقیه را به جد و جده پدری میدهند، و جد دو برابر جده میبرد، و اگر وارث میت شوهر و جد و جده باشند، شوهر نصف مال را میبرد، و جد و جده به دستوری كه در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را میبرند.